Pamiętnik znaleziony w garbie, 1993, reż. Jan Kidawa-Błoński –  to historia trzypokoleniowej śląskiej rodziny żyjącej w czasach I wojny światowej, powstań śląskich, drugiej wojny światowej, wprowadzenia stanu wojennego i na początku lat 90. XX wieku. Losy rodziny widzimy oczyma najmłodszego potomka, Janka Garbusa.

 

 

 

Skazany na bluesa, 2005, reż. Jan Kidawa-Błoński – Historia Ryszarda Riedla, lidera i wokalisty grupy Dżem. Film opowiada o jego burzliwym życiu i walce z nałogiem narkotykowym. Film Jana Kidawy-Błońskiego nie jest typową biografią. Reżyser podzielił historię wokalisty na trzy części: dzieciństwo, początek kariery muzycznej i końcowe lata życia Riedla. W filmie ogromna rolę odgrywa również muzyka Riedla i Dżemu, która staje się osobistym komentarzem i tłem dla wydarzeń. W rolę tytułowego bohatera wcielił się Tomasz Kot.

 

 

Śmierć jak kromka chleba, 1994, reż. Kazimierz Kutz – Film Kazimierza Kutza dotyczący wydarzeń z grudnia 1981 roku. Po nieudanych negocjacjach w Kopalni Wujek zostaje podjęta decyzja o pacyfikacji. W nocy z 12 na 13 grudnia jednostki wojskowe zajęły strategiczne punkty miasta, a w swoim mieszkaniu został zatrzymany przewodniczący Komisji Zakładowej NSZZ „Solidarność” Jan Ludwiczak. Kiedy ta wieść dociera do górników, organizują oni spontaniczny protest. Strajk na terenie zakładu wybucha 14 grudnia, a strajkujący domagają się zniesienia stanu wojennego i uwolnienia Ludwiczaka. Wszystko to kończy się szturmem wojska, milicji i oddziałów ZOMO. Muzykę do filmu napisał Wojciech Kilar.

 

 

Wujek 81. Czarna ballada (Teatr Telewizji), 2017, reż. Robert Talarczak – spektakl w reżyserii Roberta Talarczaka zarejestrowany w Teatrze Śląskim w Katowicach, wyemitowany w Teatrze Telewizji 13 grudnia 2017 roku.  Po 36 latach od tragicznych wydarzeń, jakie miały miejsce w „Kopalni Wujek”, historia zostaje opowiedziana w formie musicalu. Współautorem muzyki jest Miłosz Borycki (Miuosh), raper pochodzący ze Śląska. Sam reżyser mówi, że nie jest to historia górników, a społeczności, która przyglądała się całemu wydarzeniu.

https://vod.tvp.pl/video/wujek-81-czarna-ballada,wujek-81-czarna-ballada,35255698

 

Zawrócony, reż. K. Kutz, 1994, czas trwania: 94’00”

Film łączy w sobie powagę  wydarzeń, jakie rozgrywały się w 1981 r.,  z humorem i groteską. Przedstawia napiętą atmosferę na krótko przed wprowadzeniem stanu wojennego. Z jednej strony pokazuje widoczną w Polakach nadzieję na lepsze jutro, z drugiej natomiast ukazuje prowokacje, które były udziałem przedstawicieli służb PRL. Film w pełni odzwierciedla złożoną rzeczywistość, w jakiej żył przeciętny, prosty obywatel. Akcja Zawróconego toczy się na cztery miesiące przed tragicznymi wydarzeniami w  kopalni „Wujek”. Główny bohater Jest członkiem PZPR. Partyjny zwierzchnik namawia go do szpiegowania kolegów z „Solidarności” podczas wiecu w Katowicach. Niestety, w czasie manifestacji bohater zapomina o swoim zadaniu, przez co wkrótce zostaje aresztowany.

 

Polskie Miesiące – Sierpień ’80, Fundacja Centrum Solidarności; czas trwania: 10’00”

Jeden z odcinków filmu dokumentalnego Polskie Miesiące. Film powstał na zlecenie Fundacji Centrum Solidarności jako element prowadzonej przez nią w latach 2000–2007 wystawy „Drogi do Wolności”. Dokument przybliża sytuację ekonomiczną i polityczną kraju w sierpniu 1980 r. oraz opowiada o przebiegu strajku sierpniowego na terenie Stoczni Gdańskiej im. Lenina. Film rozpoczyna wystąpienie Tadeusza Fiszbacha, I sekretarza Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Gdańsku. Prezentację 18 dni strajkowych rozpoczyna informacja o zwolnionej z pracy na pół roku przed emeryturą suwnicowej Annie Walentynowicz, aktywnej działaczce Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża (WZZW). Krótki, niespełna 10-minutowy materiał stanowi doskonałą pomoc dydaktyczną do wykorzystania na zajęciach lekcyjnych.

 

Polskie Miesiące – Grudzień ’81, Fundacja Centrum Solidarności; czas trwania: 6’00”

Jeden z odcinków filmu dokumentalnego Polskie Miesiące. Film powstał na zlecenie Fundacji Centrum Solidarności jako element prowadzonej przez nią w latach 2000–2007 wystawy „Drogi do Wolności”. Krótki, 6-minutowy dokument rozpoczyna się wystąpieniem Wojciecha Jaruzelskiego, który informuje o wprowadzeniu stanu wojennego. Dokument mówi o szeroko zakrojonej akcji służb mundurowych i oddziałów zmechanizowanych ZOMO, mającej na celu internowanie wszystkich aktywnych działaczy Solidarności. Znaleźć w nim można informacje na temat osób ukrywających się w czasie stanu wojennego oraz o powstałej wtedy na terenie całego kraju podziemnej strukturze „Solidarności”, utrzymującej łączność z zagranicą. Stanowi doskonałą pomoc dydaktyczną do wykorzystania podczas zajęć lekcyjnych.

 

Autor: Julia Rott-Urbańska, Instytut Badań Regionalnych Biblioteki Śląskiej w Katowicach