Ludzie

Pod koniec studiów podjęła pracę jako nauczycielka języka polskiego w Zespole Szkół Handlowych w Katowicach w latach 1969-1983. We wrześniu 1980 roku wstąpiła do „Solidarności”. 13 grudnia 1981 roku była internowana w Ośrodku Odosobnienia w Katowicach, a następnie w Darłówku i Gołdapi. W lipcu 1982 roku odzyskała wolność. Od 1982 roku działała w podziemiu wydawniczym. W okresie, gdy była regularnie szpiegowana przez SB, postanowiła ukryć się u sąsiadów. Funkcjonariusze SB rozwiesili wówczas w Katowicach klepsydry z jej nazwiskiem, w celu wywołania szoku i ogólnego zamętu publicznego. Miało to również pomóc wywabić Teresę Baranowską z kryjówki. Aktywnie walczyła o wolność więźniów politycznych. Przed pierwszomajowym pochodem, wywiesiła na swoim balkonie w mieszkaniu w Superjednostce transparent z napisem: „ Wolność dla więźniów politycznych”. W odwecie, funkcjonariusze SB pod jej nieobecność, rozpylili w mieszkaniu truciznę. W konsekwencji Teresa Baranowska wraz z Anną Walentynowicz, która wówczas u niej mieszkała, uległy poważnemu zatruciu. W 1983 roku Teresa Baranowska została zwolniona z pracy. Wyjechała wtedy w Bieszczady, gdzie w latach 1984-1985 hodowała owce w gminie Cisna. Była kilkukrotnie aresztowana na 24 godziny. Od 1985 roku do 1989 roku była członkiem PPN. Do 1988 roku była bezrobotna, następnie pracowała na stanowisku ekspedientki. W latach 1989-1991 wróciła na stanowisko nauczycielki w ZSH w Katowicach. W 1991 roku została dyrektorem Liceum Ogólnokształcącego im. Adama Mickiewicza w Katowicach. W 2006 roku przeszła na emeryturę.

Bienek Horst (ur. 7 maja 1930 r., zm. 7 grudnia 1990 r.) – pisarz, redaktor, reżyser, rzeźbiarz.

Urodził się w Zatorze dzielnicy Gliwic, tam też spędził dzieciństwo i wczesną młodość. Był najmłodszym z sześciorga dzieci Hermanna i Valerie. Jego ojciec pracował jako ogrzewacz lokomotyw, a matka była nauczycielką gry na pianinie. Po ataku na Polskę jego ojciec został przeniesiony do Salzgitter w dolnej Saksonii, po śmierci matki w 1941 r. Horst Bienek pozostawał pod opieką dwóch starszych sióstr. W 1945 roku był świadkiem marszu śmierci więźniów z KL Auschwitz, wielokrotnie podkreślał jak wstrząsające było dla niego to doświadczenie. Po wkroczeniu Armii Czerwonej na Górny Śląsk został przymuszony do robót demontażowych maszyn wywiezionych do ZSRR. Wkrótce opuścił Gliwice i po wysiedleniu udał się najpierw do Köthen w radzieckiej strefie okupacyjnej, a później przeniósł się do Poczdamu, gdzie w 1949 r. pracował jako wolontariusz w redakcji gazety “Die Tagespost”, w tym samym czasie dostał pierwszą nagrodę za swoją prozę. W następnym roku brał udział w kursie dla młodych pisarzy w Bad Saarow, a po publikacji jego poezji w czasopiśmie “Sinn und Form” został studentem Bertolta Brechta w Berlinie Wschodnim. W listopadzie tego roku został aresztowany za rzekome szpiegostwo i działanie na szkodę państwa. Wiosną 1952 roku został skazany na 20 lat ciężkich robót w gułagu w Workucie. Po trzech latach został zwolniony w trakcie amnestii w 1955 r., wyjechał do RFN i mieszkał kolejno w Salzgitter, Kolonii i Frankfurcie, gdzie pracował jako redaktor literacki. W swoich wierszach i tekstach z tego okresu próbował przepracować traumę obozową. Na początku lat 60. przeniósł się do Monachium, gdzie mieszkał aż do śmierci. W tym czasie pracował jako redaktor i niezależny pisarz. Był członkiem Międzynarodowego Stowarzyszenia Pisarzy, Niemieckiej Akademii Języka i Poezji, w latach 1982-90 dyrektorem Departamentu Literatury i Wiceprezes Bawarskiej Akademii Sztuk Pięknych w Monachium. Podróżował z wykładami po Europie, Ameryce i Australii, wielokrotnie nagradzany za twórczość literacką i filmową. Przez całe życie czuł się związany z Górnym Śląskiem, po wprowadzeniu stanu wojennego i krwawej pacyfikacji kopalni Wujek zorganizował w Akademii Sztuk Pięknych w Monachium wieczór solidarności z Polską, podczas którego czytano teksty polskich pisarzy. W Polsce najbardziej znany jest ze swojej tetralogii poświęconej rodzinnym Gliwicom: Pierwsza polka (1975), Wrześniowe światło (1977), Czas bez dzwonów (1979) oraz Ziemia i ogień (1982). Jego proza była często odrzucana przez rodaków, ponieważ stawiał trudne pytania m.in. o postawy Niemców podczas wojny. Poza pisarstwem tworzył również rzeźby, jedna z jego prac znajduje się w zbiorach Muzeum w Gliwicach. Zmarł w 1990 r. w Monachium.

Bieniasz Maciej (ur. 22 grudnia 1938) – artysta, malarz, grafik, poeta, pedagog

Urodził się w Krakowie, tam też w 1963 roku ukończył studia na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych. W 1974 roku rozpoczął pracę w katowickiej filii Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (obecna Akademia Sztuk Pięknych w Katowicach), przez kolejne 35 lat był profesorem tej uczelni. Był współzałożycielem grupy artystycznej Wprost (1965-1986), a w latach 80. związał się z kręgiem Kultury Niezależnej. W czasie stanu wojennego rozgłos zdobył jego wiersz Idą pancry na Wujek powielany w podziemiu jako dzieło anonimowego autora. Przez większość swojego życia mieszkał w Katowicach (1969-2012), co znalazło odzwierciedlenie m.in. w cyklu Portret miasta. Jego twórczość wywodziła się z braku zgody na zastaną rzeczywistość, wyrażała bunt przeciw niej, a jednocześnie zdominowana była przez tematykę społeczną i ludzkie problemy. Jak sam artysta mówił po okresie komunizmu on sam mógł wrócić do martwych natur, bo sztuka wreszcie zaczęła mówić o człowieku, a problemy, z jakimi się dzisiaj ludzie borykają, są już zupełnie inne. Obecnie mieszka w Tarnowie.

Jest laureatem licznych nagród, m in. Muzeum Archidiecezji Warszawskiej dla grupy Wprost (1984); komitetu Kultury Niezależnej „Solidarność” (1987); Ministra Kultury i Sztuki za całokształt twórczości (1994).

Blachnicki Franciszek (ur. 24 marca 1921 r., zm. 27 lutego 1987 r) – duchowny kościoła rzymskokatolickiego, założyciel Ruchu Światło-Życie

Urodził się w Rybniku, uczęszczał do szkół w Orzeszu i Tarnowskich Górach, gdzie później przeprowadziła się jego rodzina. Brał udział w kampanii wrześniowej 1939 roku, później działał w konspiracji na terenie Tarnowskich Gór. W 1940 roku został aresztowany przez gestapo, po kilku tygodniach przesłuchań przewieziono go do obozu koncentracyjnego KL Auschwitz w Oświęcimiu, gdzie przebywał przez 14 miesięcy. W 1941 roku przeniesiono go z KL Auschwitz do więzienia śledczego w Zabrzu, a potem w Katowicach. W marcu 1942 roku zapadł wyrok egzekucji za działalność konspiracyjną przeciw hitlerowskiej Rzeszy. W czasie prawie 5 miesięcznego oczekiwania w celi śmierci przeżył swoje nawrócenie, a sam wyrok został zamieniony na 10 lat ciężkiego więzienia, które miał odbyć po zakończeniu wojny. Do tego czasu miał przebywać w obozach pracy (były to obozy i więzienia w Raciborzu, Rawiczu, Börgermoor, Zwickau i Lengenfeldzie KL Flossenbürg). Po zakończeniu II wojny światowej wstąpił do Śląskiego Seminarium Duchownego w Krakowie, a 25 czerwca 1950 otrzymał święcenia kapłańskie z rąk biskupa Stanisława Adamskiego w Kościele Świętych Apostołów Piotra i Pawła w Katowicach. Pracował jako wikary w kilku parafiach diecezji katowickiej: Parafii św. Marii Magdaleny w Tychach, Parafii MB Królowej Różańca Świętego w Łaziskach Górnych, Parafii św. Jerzego w Rydułtowach, Parafii św. Marii Magdaleny w Cieszynie i Parafii św. Bartłomieja w Bieruniu Starym. W 1956 roku rozpoczął pracę w redakcji ,,Gościa Niedzielnego”. Od 1957 roku prowadził przeciwalkoholową kampanię społeczną pod nazwą Krucjata Wstrzemięźliwości, która wydawała dwutygodnik ,,Niepokalana zwycięża”. Działalność zaangażowała kapłanów i świeckich, co nie spodobało się ówczesnej władzy komunistycznej. Kiedy 29 sierpnia 1960 roku Centrala Krucjaty Wstrzemięźliwości w Katowicach została zamknięta przez władze państwowe, ks. Blachnicki wysłał do władz państwowych, kościelnych oraz mediów memoriał, w którym krytykował prześladowanie Kościoła katolickiego w Polsce i sugerował, że likwidując Krucjatę władza występuje przeciwko narodowi. Za takie zarzuty został aresztowany w marcu 1961 roku. Po 4 miesiącach aresztu w więzieniu w Katowicach został skazany na 13 miesięcy więzienia z zawieszeniem na trzy lata, po czym został zwolniony. W październiku 1961 roku ks. F. Blachnicki rozpoczął studia na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W latach 1964-1972 był pracownikiem KUL-u, współorganizował Instytut Teologii Pastoralnej. Opublikował ok. 100 prac naukowych i popularnych. Od roku 1963 zaczął też działać w tzw. ruchu oazowym, prowadząc 15-dniowe rekolekcje skierowane do różnych grup (młodzieży, dorosłych i całych rodzin) – z tego rozwinął się później Ruch Światło-Życie. W grudniu 1981 roku, gdy ogłoszono stan wojenny, ks. F. Blachnicki był w Rzymie. Ponieważ nie mógł wrócić do Polski, zamieszkał od 1982 r. w ośrodku polskim Marianum w zachodnioniemieckim Carlsbergu w RFN. Założył tam Międzynarodowe Centrum Ewangelizacji Światło-Życie oraz Chrześcijańską Służbę Wyzwolenia Narodów – dla narodów Europy Wschodniej walczących o wyzwolenie spod reżimów komunistycznych. Zmarł nagle w Carlsbergu 27 lutego 1987.

Bugajski Sławomir Wawrzyniec pseudonim Norbert Liszka, Jan Wysocki, Alfred B. Gruba (1941-2003) – polski fizyk teoretyk, działacz opozycyjny PRL, członek Międzynarodowego Stowarzyszenia Struktur Kwantowych.

Sławomir Bugajski urodził się 15 listopada 1941 roku w Będzinie. Ukończył studia z dziedziny fizyki na Uniwersytecie Jagiellońskim. Tytuł doktora nauk fizycznych uzyskał w 1970 roku na Uniwersytecie Śląskim, a w 1999 roku zdobył habilitację. W 1965 roku rozpoczął pracę w Zakładzie Fizyki Teoretycznej Instytutu Fizyki Uniwersytetu Śląskiego jako pracownik naukowy. W 1982 roku został wydalony z uczelni ze względu na poglądy i działalność polityczną. Nałożono na niego również zakaz zatrudniania na uczelniach do 1986 roku. W latach kiedy nie był związany ze szkolnictwem wyższym utrzymywał się z działalności rzemieślniczej. W 1986 roku dostał etat pracownika naukowego na Politechnice Krakowskiej, gdzie przepracował trzy lata. Od 1990 roku ponownie został adiunktem na Uniwersytecie Śląskim. W latach 2001-2003 pracował w Zespole Kwantowych Systemów Informatyki w Instytucie Informatyki Teoretycznej i Stosowanej PAN w Gliwicach. W wieku 19 lat wstąpił do PZPR, gdzie przynależał do 1981 roku, by następnie wstąpić się do NSZZ „Solidarność”. Był inicjatorem wydawania „Biuletynu Konspiracyjnego Komitetu Oporu UŚ” w okresie stanu wojennego. W 1982 roku został osadzony w Ośrodku Odosobnienia w Zabrzu-Zaborzu, gdzie przebywał przez miesiąc. Powołał do życia, a następnie stanął na czele Solidarności Walczącej w Katowicach. Zmarł 6 marca 2003 roku w Katowicach.

Buzek Jerzy (1940) – profesor nauk technicznych, polski polityk.

Jerzy Buzek urodził się 3 lipca 1940 roku w Śmiłowicach na Śląsku Cieszyńskim. Jego ojciec Paweł był inżynierem elektrykiem, a matka Bronisława z domu Szczuka, nauczycielką. W 1937 roku Paweł Buzek ukończył studia i wraz z żoną przeniósł się do Chorzowa, gdzie dostał pracę i gdzie na świat przyszło ich pierwsze dziecko, córka Helena. W latach okupacji hitlerowskiej odmówił podpisania volkslisty. Pracował w Opolu jako zwykły robotnik. Z przyczyn politycznych zbiegł do Wiednia, gdzie ukrywał się do końca wojny. W tym czasie Bronisława Buzek przebywała wraz z dziećmi u najbliższej rodziny na Zaolziu. Po zakończeniu II wojny światowej, Zaolzie zostało przyłączone do Czechosłowacji, a rodzina Buzków przeniosła się ponownie do Chorzowa. Tam Jerzy Buzek ukończył Szkołę Podstawową nr 24, a następnie I Liceum Ogólnokształcące im. Juliusza Słowackiego. Po zdaniu egzaminu maturalnego rozpoczął studia na Wydziale Mechaniczno-Energetycznym Politechniki Śląskiej w Gliwicach, które ukończył w 1963 roku jako magister inżynier mechanik-energetyk. Pracę doktorską z dziedziny nauk technicznych obronił w 1969 roku w Instytucie Inżynierii Chemicznej Polskiej Akademii Nauk w Gliwicach, a 10 lat później uzyskał tytuł doktora habilitowanego. W 1974 roku ożenił się z Ludgardą Czaplą, dwa lata później urodziła się ich córka Agata. Od 1997 roku Jerzy Buzek jest profesorem nauk technicznych. Od 1963 roku związany był ze szkolnictwem wyższym. Pracował między innymi w Instytucie Inżynierii Chemicznej PAN w Gliwicach, na Politechnice Śląskiej i Politechnice Opolskiej oraz na Akademii Polonijnej w Częstochowie. Od września 1980 roku był związany z „Solidarnością”. Przewodniczył Komisji Zakładowej Związku, a także został wytypowany i oddelegowany na I Krajowy Zjazd Delegatów „Solidarności”. Pod pseudonimem „Karol” brał udział w wydawaniu nielegalnego biuletynu „S”. W latach 1987-1989 z powodu choroby nowotworowej córki zawiesił aktywność konspiracyjną. Od 1989 roku ponownie zajął się pracą naukową. Od 1999 do 2001 roku stał na czele partii Ruch Społeczny AWS. W 1997 roku został premierem. Urząd ten sprawował do 2001 roku. W latach jego kadencji jako prezesa rady ministrów, Polska stała się członkiem NATO (1999 rok). Jerzy Buzek kandydował do Parlamentu Europejskiego i w 2004 roku uzyskał mandat europosła. Mandat otrzymywał jeszcze dwukrotnie w wyborach do VII i VIII kadencji Parlamentu Europejskiego, odpowiednio w 2009 i 2014 roku. Od 14 lipca 2009 roku do 17 stycznia 2012 roku sprawował funkcję przewodniczącego Parlamentu Europejskiego.

Chełkowski August (ur. 27 lutego 1927 r., zm. 31 października 1999 r.) – fizyk, rektor Uniwersytetu Śląskiego, polityk, senator oraz marszałek senatu.

Urodził się w Telkwicach w rodzinie Franciszka Chełkowskiego i Emilii z Mieczkowskich. Jego ojciec był ziemianinem i lokalnym działaczem narodowym. Maturę zdał w Poznaniu. W roku 1952 ukończył studia magisterskie na kierunku fizyka na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Tam też w roku 1959 uzyskał stopień doktora oraz w roku 1963 doktora habilitowanego. Z Poznańską uczelnią był związany do 1967 roku, w którym to został docentem w Katedrze Fizyki Ciała Stałego Filii UJ w Katowicach (od 1968 Uniwersytet Śląski). W 1973 został profesorem nadzwyczajnym na Uniwersytecie Śląskim, a od 1990 profesorem zwyczajnym fizyki. Od 1968 do 1999 był kierownikiem Zakładu Fizyki Ciała Stałego Instytutu Fizyki. W latach 1969-1976 i 1983-1986 był dyrektorem Instytutu Fizyki. W okresie 1968-1972 był dziekanem Wydziału Matematyki, Fizyki i Chemii. Od stycznia do sierpnia 1981 był prorektorem. Od 1 września 1981 do 16 stycznia 1982 sprawował funkcję rektora Uniwersytetu Śląskiego. W 1980 roku wstąpił do “Solidarności”. Jako jedyny rektor był internowany w czasie stanu wojennego. Od 1989 roku do końca życia pełnił funkcję senatora. Od 1991 do 1993 roku był marszałkiem senatu. W 1998 otrzymał nagrodę Lux ex Silesia . Odznaczony pośmiertnie Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski w 2009 roku. Został pochowany na Cmentarzu Junikowo w Poznaniu.

Chmielowska Jadwiga (1954) – informatyk, wykładowca akademicki, dziennikarka, publicystka, działaczka antykomunistyczna PRL.

Jadwiga Chmielowska urodziła się 29 czerwca 1954 roku w Sosnowcu. W 1978 roku obroniła pracę dyplomową na wydziale Automatyki i Informatyki na Politechnice Śląskiej w Gliwicach. Po ukończeniu studiów do 1981 roku pracowała jako projektantka oprogramowania komputerowego w Instytucie Systemów Sterowania w Katowicach. Pomimo wykształcenia technicznego, była bardzo zaangażowana w pracę dziennikarską i publicystykę. Przez wiele następnych lat związana była zarówno z Telewizją Polską, jak i Radiem. Od 1980 roku była aktywnym członkiem NSZZ „Solidarność” i zarządu Regionu Śląsko-Dąbrowskiego. W latach 1981-1990 pozostawała w ukryciu z uwagi na list gończy, wydany 10 kwietnia 1982 roku, a obowiązujący do 1 sierpnia 1990. W 1985 roku zaczęła działać na rzecz Solidarności Walczącej, przewodnicząc katowickiemu oddziałowi tej organizacji. Następnie pod koniec lat 80’ zasiadła na stanowisku przewodniczącej Krajowego Komitetu Wykonawczego Solidarności Walczącej. Po wyjściu z ukrycia publikowała w takich czasopismach jak „Uncaptive Minds”, „Fortuna” i „Orientacja w Prawo”. W 1993 roku objęła stanowisko redaktora „Biuletynu Wschodniego”. Ponadto była dziennikarką „Dziennika Zachodniego” i „Super Expressu”. W latach 1994-2000 była redaktorem w Telewizji Polskiej. W 1998 roku ukończyła Akademię Obrony Narodowej w Warszawie, a przez następne trzy lata współpracowała z redakcją Programów Wojskowych TVP. Od 1999 do 2000 roku była pracownikiem Kuratorium Oświaty w Katowicach. W latach 2002-2007 pracowała na stanowisku nauczyciela akademickiego na Akademii Polonijnej w Częstochowie. W okresie 2006-2009 była członkiem rady nadzorczej Radia Katowice, a od 2008 do 2012 roku przewodniczyła radzie programowej TVP Katowice.

Dudek Ireneusz (ur. 7 maja 1951 r.) – kompozytor, wokalista i autor tekstów.

Urodził się w Katowicach w rodzinie ze śląskimi tradycjami, w wieku 7 lat rozpoczął naukę gry na skrzypcach, w wieku 15 lat zaczął się uczyć gry na harmonijce ustnej. Swój pierwszy amatorski zespół Silesian Blues Band założył pod koniec lat 60. Po odejściu z Silesian Blues Band, w 1972 roku przez chwilę współpracował z zespołem bluesowym Hall z Krakowa, w 1973 roku wszedł w skład En Face, z którym wydał pierwszy album, „Senny świat”, w tym samy roku stworzył zespół Apokalipsa, który działał przez 3 lata, jednak nie odniósł większych sukcesów. W roku 1974 zagościł w składzie Breakoutu jako harmonijkarz. Jesienią 1977 roku założył z Janem Janowskim bluesowy duet Irjan, który z czasem powiększył się on o kolejnych członków. Irjan dawał koncerty w Polsce, Zachodnich Niemczech i USA. Po powrocie z trasy po Stanach rozwiązał Irjan i rozpoczął pracę nad przygotowaniem pierwszej edycji festiwalu Rawa Blues w 1981 roku, którego kolejne edycje odbywają się do dzisiaj. Po festiwalu założył Dudek Blues Band, a dwa lata później Sesję Bluesową, używającą również nazwy Big Blues Band. W 1984 roku Dudek stworzył zespół Shakin’ Dudi, który specjalizował się w utworach rock’n’rollowych w stylu lat 60. (”Au sza la la la” i “Och, Ziuta”). W 1988 roku wyjechał do Holandii, gdzie koncertował z nową grupą Symphonic Blues, w Polsce występował sporadycznie. W 1989 roku miał wypadek samochodowy, który przez kilka miesięcy uniemożliwił mu granie. Do Polski powrócił w 1993 roku. W 1999 roku reaktywował Shakin’ Dudi i nagrał z nim płytę Platynowa płyta, a w 2001 roku zespół nagrał Płytę roku, z utworami skomponowanymi przez Dudka i tekstami autorstwa Dariusza Duszy. W 2004 roku wraz z Shakin’ Dudi nagrał program telewizyjny Shakin’ Dudi – śpiewak przebojów, a 2008 roku zespół wydał album Złota płyta – ciąg dalszy.

Zdobyte nagrody: nagroda publiczności na KFPP w Opolu za piosenkę „Au sza la la la”(1985), Nagrody im. M. Jurkowskiej przyznawanej przez Program III Polskiego Radia (1996), Cegła Janoscha (2005).

Ferensztajn Bogumił Zygmunt (1934-1996) – dr nauk technicznych, górnik, polityk, minister gospodarki przestrzennej i budownictwa w latach 1987–1989.

Bogumił Ferensztajn urodził się 20 kwietnia 1934 roku w Radomiu jako syn Zofii i Franciszka. W 1956 roku ukończył studia na Wydziale Górniczym Politechniki Śląskiej. W latach 1969-1973 pracował jako inżynier specjalista w Głównym Biurze Studiów i Projektów Górniczych w Katowicach. Następnie od 1976 roku przez sześć lat pełnił obowiązki dyrektora Biura Studiów i Typizacji w Katowicach. Tytuł doktora nauk technicznych otrzymał w 1980 roku. Od kiedy wstąpił do PZPR w 1960 roku, jego kariera polityczna zaczęła się rozwijać bardzo szybko. Zaczynał jako I sekretarz podstawowych organizacji partyjnych (1963–1973). Następnie w latach 1973-1984 pełnił funkcję radnego Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach. Od 1983 roku przez cztery lata był I sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Katowicach. W latach 1984-1986 i 1986–1987 był odpowiednio zastępcą członka Komitetu Centralnego PZPR i zastępcą członka Biura Politycznego KC PZPR. W okresie 1987-1989 pełnił obowiązki ministra gospodarki przestrzennej i budownictwa w rządach Zbigniewa Messnera i Mieczysława Rakowskiego. Zmarł 29 grudnia 1996 roku.

Gibiński Kornel (ur. 7 września 1915, zm. 31 marca 2012) – polski lekarz, profesor doktor habilitowany nauk medycznych, internista, gastroenterolog, farmakolog kliniczny, filozof medycyny oraz członek PAN i PAU.

Urodził się 7 września 1915 roku w Krakowie. Tam też studiował medycynę na Wydziale Lekarskim Uniwersytetu Jagiellońskiego. Studia ukończył w 1939 roku. W 1944 roku został aresztowany przez Niemców za działalność w AK i osadzony w obozie KL Gross-Rosen, gdzie kontynuował pracę lekarza. W 1945 roku obronił pracę doktorską, by habilitować się w 1949 roku. Tytuł profesora nadzwyczajnego uzyskał w 1954 roku, a profesorem zwyczajnym został w roku 1966. Po wojnie pracował we Wrocławiu, a w 1953 roku przeniósł się na Górny Śląsk. Stworzył III Katedrę i Klinikę Chorób Wewnętrznych Śląskiej Akademii Medycznej w Bytomiu. W 1974 roku został kierownikiem pierwszej w Polsce Kliniki Gastroenterologii i Instytutu Chorób Wewnętrznych Kliniki Gastroenterologii w Katowicach, którymi kierował do emerytury w 1985 roku. Był inicjatorem powołania komisji etycznej przy Śląskiej Akademii Medycznej w 1982 roku, został wybrany na przewodniczącego Komisji Etyki Medycznej PAU w 1992 roku i przewodniczącym Komitetu Etyki w Nauce przy Prezydium PAN. Założył Polskie Towarzystwo Gastroenterologiczne oraz był członkiem wielu polskich i zagranicznych towarzystw. Napisał wiele monografii, rozdziałów w pracach zbiorowych oraz artykułów. Za swoją działalność i dorobek naukowy został doceniony zarówno w kraju jak i zagranicą. Zmarł 31 marca 2012 roku w Katowicach, natomiast został pochowany na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie. Był doktorem honoris causa kilku polskich i jednej amerykańskiej uczelni. Został odznaczony m.in.: Orderem Budowniczych Polski Ludowej, Krzyżem Oficerskim i Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Otrzymał również nagrody Fundacji Alfreda Jurzykowskiego, „Lux ex Silesia” – „Światło ze Śląska” oraz medal „Gloria Medicinae”.

Gorywoda Manfred – wicepremier, ekonomista, działacz państwowy w okresie PRL.

Manfred Gorywoda urodził się 31 sierpnia 1942 roku w Łanach koło Koźla w województwie opolskim. Pochodził z ubogiej rodziny chłopskiej. Był synem Adeli i Antoniego. W latach 1957-1962 był członkiem Związku Młodzieży Socjalistycznej. W 1965 roku ukończył Szkołę Główną Planowania i Statystyki w Warszawie, a dziesięć lat później uzyskał tytuł doktora nauk ekonomicznych. Od 1962 roku był działaczem PZPR, gdzie zajmował w ciągu swojej aktywności politycznej wiele stanowisk kierowniczych. W okresie 1980-1981 był zastępcą członka Komitetu Centralnego, następnie od 1982 roku-członkiem KC. W latach 1987-1989 pełnił funkcję zastępcy członka Biura Politycznego KC. W 1989 roku został członkiem Biura Politycznego, a w okresie 1982-1984 pełnił obowiązki sekretarza KC.

Po ukończeniu studiów był zatrudniony w SGPiS. Później pracował między innymi w aparacie partyjnym, Wydziale Ekonomicznym KOC, w Wydziale Planowania i Analiz Gospodarczych KC. W 1987 roku został I sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Katowicach. W 1980 roku rozpoczął pracę na stanowisku kierowniczym w Zespole Doradców Ekonomicznych Prezesa Rady Ministrów. Od 1983 roku piastował urząd wicepremiera i przewodniczącego Komisji Planowania przy Radzie Ministrów w rządzie Wojciecha Jaruzelskiego. Obydwie funkcje sprawował do października 1987 roku. W 1985 roku został mianowany honorowym prezesem klubu piłkarskiego Ruch Chorzów.

Górecki Mikołaj Henryk ( 6 grudnia 1933, zm. 12 listopada 2010) – kompozytor, profesor i rektor Państwowej Wyższej Szkoły Muzycznej w Katowicach

Urodził się w Czernicy, po śmierci matki jego ojciec ożenił się po raz drugi i rodzina przeniosła się do Rydułtów. W dzieciństwie ojciec i macocha starali się stłumić muzyczne zainteresowania syna, który edukację muzyczną rozpoczął dopiero w wieku 19 lat. W 1952 roku został przyjęty do Szkoły Muzycznej w Rybniku na wydział instruktorsko-pedagogiczny. W latach 1955-1960 studiował kompozycję u Bolesława Szabelskiego w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach. Jako pierwszy w historii student kompozycji miał swój monograficzny koncert, który był jednocześnie jego oficjalnym debiutem 27 lutego 1958 roku. Tego samego roku zaprezentował warszawskiej publiczności utwór Epitafium – od tego momentu znalazł się w gronie twórców wyznaczających nowe kierunki rozwoju polskiej muzyki. W latach 60. razem z Krzysztofem Pendereckim i Kazimierzem Sierockim opracował nowy typ muzyki zwany sonoryzmem, polegający na nietradycyjnym wydobyciu brzmienia z tradycyjnych instrumentów. Od 1965 do 1979 roku Górecki pracował w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach, a w latach 1975–1979 pełnił funkcję rektora. W wyniku konfliktu z władzami ustąpił z funkcji i przez kolejne lata zajmował się pisaniem i komponowanie. Zmarł w 2010 roku, a jego imieniem nazwano Filharmonię Śląską w Katowicach.

Do najbardziej znanych utworów Góreckiego należą m.in. Ad Matrem, Beatus vir (powstały na zamówienie krakowskiego kardynała, Karola Wojtyły, a jego prawykonanie miało miejsce podczas I Pielgrzymki Papieskiej do Ojczyzny w czerwcu 1979 roku), Trzy utwory w dawnym stylu, II Symfonia Kopernikowska, Już się zmierzcha, muzyka na kwartet smyczkowy, a przede wszystkim 3. Symfonia pieśni żałosnych (skomponowana w 1976 roku), która trafiła w roku 1992 na pierwsze miejsca amerykańskich i angielskich list przebojów. Obok symfonii komponował pieśni, miniatury, oratoria i wiele innych gatunków muzycznych.

Był wielokrotnie nagradzany m.in.: Nagrodą Ministra Kultury i Sztuki I stopnia (1973), Złotym Medalem Zasłużonych Kulturze Gloria Artis Orderu Ecce Homo (2000), Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Polonia Restituta (2003), „Lux ex Silesia” (2003), Orderem świętego Grzegorza Wielkiego (nadanym przez papieża Benedykta XVI w 2009 r.), Orderem Orła Białego (2010).

Jedynak Tadeusz (1949-2017) – polityk, działacz związkowy śląsko-dąbrowskiej Solidarności w PRL, górnik.

Tadeusz Jedynak urodził się 16 kwietnia 1949 roku w Niesadnej koło Garwolina. W 1970 roku ukończył Technikum Budowlane w Płocku, a w 2010 roku – Wyższą Szkołę Ochrony Środowiska w Radomiu. Swoją pierwszą pracę podjął w 1964 roku w Warszawskim Przedsiębiorstwie Robót Instalacyjnych i Przemysłowych w Płocku, gdzie był zatrudniony do 1968 roku. Następnie w latach 1968-1972 pracował w Naftobudowie. W latach 70’ przeniósł się na Śląsk. Od 1972 do 1974 roku był pracownikiem Przedsiębiorstwa Budownictwa Przemysłowego w Jastrzębiu-Zdroju, a dalej w latach 1974-1981 pracował jako górnik w KWK Manifest Lipcowy. We wrześniu 1980 roku wstąpił do „Solidarności”. Pełnił funkcję wiceprzewodniczącego MKS przy KWK Manifest Lipcowy, był także sygnatariuszem porozumienia jastrzębskiego w proteście robotników z przełomu sierpnia i września 1980 roku. Od września 1980 do marca 1981 roku wchodził w skład komisji mieszanej zajmującej się problemami Śląska i górnictwa. Oprócz pracy w kopalni i zaangażowania w działalność polityczną, współtworzył i wchodził w skład zespołu redakcyjnego niezależnego pisma „Nasza Solidarność. 13 grudnia 1981 roku został zatrzymany na Dworcu Głównym w Katowicach i osadzony w Ośrodku Odosobnienia w Katowicach. W marcu 1982 roku został przeniesiony do Zabrza-Zaborza, a od maja 1982 roku był przetrzymywany w Nowym Łupkowie. W związku z osobistymi doświadczeniami dotyczącymi reżimu komunistycznego, wydawał pisma internowanych „Nasza Krata”. Brał ponadto czynny udział w akcjach protestacyjnych, takich jak strajki i głodówki. Na krótko zwolniony, od czerwca 1983 roku ukrywał się. 17 czerwca 1985 roku Tadeusz Jedynak został aresztowany w Warszawie. Po przeszło roku niewoli, został zwolniony na mocy amnestii, 11 września 1986 roku. Powrócił do pracy i w latach 1986-1992 był zatrudniony w Przedsiębiorstwie Budowlano-Mieszkaniowym Fadom w Żorach. We wrześniu 1986 roku stał się członkiem jawnej Tymczasowej Rady „S”, 7 października 1986 roku zaś Tymczasowej Rady „S” Regionu Śląsko-Dąbrowskiego. Za swoje poglądy, a także szeroko pojętą aktywność polityczną w stosunku do panującego ustroju, był wielokrotnie zatrzymywany i skazywany na karę grzywny przez kolegium ds. wykroczeń. W lipcu 1988 roku wyjechał do Australii. Dowiedziawszy się o fali strajków, wrócił do Polski. Następnie przyłączył się do strajkujących górników KWK Manifest Lipcowy i brał udział w strajku do sierpnia 1988 roku. W 1989 roku uczestniczył w obradach Okrągłego Stołu jako członek podzespołu górniczego. W latach 1991-1993 był posłem na Sejm z listy Solidarności, a następnie w latach 1993-1997 – członkiem partii Unia Pracy. Pracował także w Totalizatorze Sportowym i PZU Życie. Był zaangażowany w pomoc Polakom na Wschodzie. Po długiej chorobie, zmarł 31 maja 2017 roku w Sosnowcu.

Kilar Wojciech (ur. 17 lipca 1932, zm. 29 grudnia 2013) – pianista, kompozytor

Urodził się we Lwowie, od najmłodszych lat pobierał lekcje gry na fortepianie. W 1944 roku rodzina musiała opuścić Lwów i przeniosła się do Rzeszowa, tam kontynuował naukę gry na fortepianie u Kazimierza Mirskiego w Państwowej Średniej Szkole Muzycznej. W latach 1947–1948 uczęszczał do Państwowego Liceum Muzycznego w Krakowie, zaś w latach 1948–1950 do Państwowego Liceum Muzycznego w Katowicach, rozwijając równocześnie zarówno warsztat pianisty jak i ucząc się kompozycji pod okiem Bolesława Woytowicza. Studia rozpoczął w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej w Katowicach, kończąc je z wyróżnieniem w 1955 roku. Do roku 1958 był asystentem Woytowicza, a w latach 1959–1960 jako stypendysta rządu francuskiego kształcił się pod kierunkiem Nadii Boulanger w Paryżu. Na początku lat 60. wraz z Krzysztofem Pendereckim i Henrykiem Góreckim stworzył nową polską szkołę awangardową oraz nowy kierunek we współczesnej muzyce zwany sonoryzmem. W 1960 roku debiutował jako autor muzyki filmowej do filmu Kazimierza Kutza Nikt nie woła. W połowie lat siedemdziesiątych nastąpił odwrót i w komponowanej muzyce coraz więcej miejsca zajmowały inspiracje ludowe i religijne. W 1974 roku skomponował jeden z najsłynniejszych swoich utworów: poemat symfoniczny Krzesany. Po nim nastąpiły kolejne inspirowane górami utwory: Kościelec 1909 (1976), Siwa mgła (1979) oraz Orawa (1986). Równocześnie z nurtem folkloru podhalańskiego powstawały utwory religijne: Bogurodzica (1975), Exodus (1981), Victoria (1983), Angelus (1984). Napisał muzykę do ponad 130 filmów. Najbardziej znane utwory to walc z filmu Ziemia obiecana, walc z filmu Trędowata czy polonez z Pana Tadeusza. Kilar stworzył muzykę do znanych filmów zagranicznych, jak Dracula Francisa Forda Coppoli czy Pianista Romana Polańskiego, stworzył również muzykę do 13 filmów Kazimierza Kutza. Zmarł w 2014 roku w Katowicach.

Był wielokrotnie nagradzany m.in: Nagrodą Fundacji im. Lili Boulanger w Bostonie (1960), Nagrodą Ministra Kultury i Sztuki (1967, 1975, 2003), Nagrodą Związku Kompozytorów Polskich (1975), Nagrodą Województwa Katowickiego (1971, 1976, 1980), Nagrodą Fundacji im. Alfreda Jurzykowskiego w Nowym Jorku (1984), Nagrodą Artystyczną Komitetu Kultury Niezależnej NSZZ „Solidarność” (1989), Nagrodę im. Wojciecha Korfantego (1995), „Lux ex Silesia” (1995), Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2002), Diamentowym Laurem (2003), Nagrodą Ministra Kultury i Sztuki w dziedzinie muzyki (2003), Śląską Nagrodą im. Juliusza Ligonia (2003), Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2005), Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski (2008), Medalem Per artem ad Deum (2008), Orderem Orła Białego (2012).

Kornhauser Julian (ur. 20 września 1946 r.) – poeta, prozaik, profesor nauk humanistycznych.

Rodzice Juliana Kornhausera poznali się jeszcze przed wojną w Chorzowie, jego ojciec Jakub Kornhausera był Żydem, a matka Małgorzata z domu Glombik katoliczką. Julian urodził się w Gliwicach, uczęszczał do V Liceum Ogólnokształcącego w Gliwicach, a następnie studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim. Zadebiutował już na studiach wydając pierwsze utwory w miesięczniku Poezja i w Almanachu młodych „Iskier” w 1967 roku. W latach 1968-1975 był członkiem grupy poetyckiej Teraz, wraz z Adamem Zagajewskim wydał książkę programową pokolenia Nowej Fali – Świat nie przedstawiony. Od 1970 roku był pracownikiem Instytutu Filologii Słowiańskiej UJ, gdzie w 1975 roku uzyskał doktorat, w 1982 roku habilitację. Trzeci tomik poezji „Zabójstwo” (1973) wydał samodzielnie i opublikował w nim wiersze odrzucone przez cenzurę. W 1975 roku był sygnatariuszem Listu 59, przez co był rozpracowywany przez SB, z tego powodu oraz z racji utrzymywania kontaktów z osobami związanymi z KOR, SB utrudniała publikacje jego utworów oraz awans na uczelni. Po ogłoszeniu stanu wojennego w grudniu 1981 roku był internowany. W latach 1981-1983 był współredaktorem miesięcznik Pismo oraz współautorem ukazującego się w drugim obiegu czasopisma „NaGłos”. W latach 1987-1988 oraz 1990-1991 był wicedyrektorem Instytutu Filologii Słowiańskiej UJ, a w latach 1993-2002 dyrektorem. W 1996 roku uzyskał tytuł naukowy profesora. W latach 2002-2005 kierował Katedrą Slawistyki w Instytucie Filologii Polskiej Uniwersytetu Opolskiego. W efekcie komplikacji po udarze mózgu przebytym w 2008 roku wycofał się z pracy zawodowej oraz życia publicznego. W 2015 roku opublikował dwa wiersze: Do Stanisława Barańczaka oraz Powidła. Wieloletni członek kilku Komisji PAN i PAU oraz znawca literatury i kultury chorwackiej i serbskiej XX wiek, a także historii literatury polskiej po 1945 roku. Jest autorem ponad trzystu publikacji (w tym 14 monografii naukowych i tomów szkiców krytycznoliterackich). Pisał eseje i recenzje m.in. dla „Gazety Wyborczej”, „Tygodnika Powszechnego” i „Rzeczypospolitej”. Laureat licznych nagród m.in: Nagrody Fundacji im. Kościelskich (1975), Europejskiej Nagrody Literackiej (1989), Nagrody Stowarzyszenia Tłumaczy Polskich (1997), Wrocławskiej Nagrody Poetyckiej „Silesius” 2016 za całokształt twórczości.

Kukuczka Jerzy (ur. 24 marca 1948, zm. 24 października 1989) – polski taternik, alpinista i himalaista.

Urodził się 24 marca 1948 roku w Katowicach. Pochodził z rodziny beskidzkich górali, co nie pozostało bez wpływu na jego zamiłowanie do gór. Początkowo uprawiał podnoszenie ciężarów, jednak ze względów zdrowotnych musiał zrezygnować. W 1965 roku kolega namówił go na wspinanie się na skałkach w Podlesicach. Był to początek jego przygody ze wspinaniem, która miała trwać do końca życia. Jeszcze w tym samym roku zapisał się do Harcerskiego Klubu Taternickiego im. gen. Mariusza Zaruskiego w Katowicach. Szybko okazało się to jednak niewystarczające i już w 1966 roku Kukuczka dołączył do Koła Katowickiego Klubu Wysokogórskiego. Rozpoczęło to tatrzański etap jego kariery, w czasie którego szkolił swoje umiejętności we wspinaczce. W 1972 roku wyjechał w Dolomity, by już w 1973 roku zdobywać szczyty Alp. W 1977 roku podjął pierwszą próbę zdobycia ośmiotysięcznika, Nanga Parbat, która nie powiodła się. Pierwszym zdobytym ośmiotysięcznikiem było w 1979 roku Lhotse. Już rok później w 1980 roku J. Kukuczka zdobył najwyższy szczyt ziemi, Mount Everest. Zginął 24 października 1989 roku próbując zdobyć Lhotse południową ścianą. Tuż przed szczytem odpadł od ściany, a lina asekuracyjna nie wytrzymała obciążenia i pękła. Według oficjalnej wersji Kukuczkę pochowano w szczelinie lodowej nieopodal miejsca upadku, jednak prawdopodobnie ciała nigdy nie odnaleziono.

Kutz Kazimierz (ur. 16 lutego 1929, zm. 18 grudnia 2018) – reżyser filmowy i teatralny, scenarzysta, polityk.

Urodził się w Szopienicach, ukończył I LO im. Tadeusza Kościuszki w Mysłowicach, a w 1953 roku ukończył studia na wydziale reżyserii Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej w Łodzi. W 1954 roku został asystentem Andrzeja Wajdy przy filmie Pokolenie, potem asystował Jerzemu Kawalerowiczowi przy Cieniu i ponownie Wajdzie na planie filmu Kanał. Debiutował bardzo dobrze przyjętym przez krytykę filmem Krzyż Walecznych (1959) na podstawie trzech opowiadań Józefa Hena. Kolejny film Nikt nie woła choć swoją formą wywołał skandal wśród krytyków, był swoistym manifestem wolności twórczej Kutza. Był to też pierwszy z wielu filmów reżysera, do których muzykę skomponował Wojciech Kilar. Następny film Ludzie z pociągu to powrót do znanej stylistyki oraz przychylnego przyjęcia i pozytywnych recenzji. W latach 70. za namową brata Henryka rozpoczął cykl filmów śląskich opartych na własnych scenariuszach Sól ziemi czarnej (1969) – o drugim powstaniu śląskim, Perła w koronie (1971) – o strajku w kopalni w latach 30., Paciorki jednego różańca (1979) – o tym, jak umiera dawna historia i tradycja Górnego Śląska. W czasie stanu wojennego był przez tydzień internowany, później zwolniony po rzekomej interwencji biskupa Herberta Bednorza, faktycznie po podpisaniu tzw. lojalki. W 1994 roku powstaje Śmierć jak kromka chleba poświęcona pacyfikacji kopalni “Wujek”. W sumie w swoim dorobku ma ponad dwadzieścia filmów fabularnych. Pracował także jako reżyser teatralny m.in. w Teatrze Starym w Krakowie i w Teatrze Narodowym w Warszawie, reżyserował sztuki Tadeusza Różewicza („Kartoteka”, „Spaghetti i miecz”, „Na czworakach”). W 1972 roku założył zespół filmowy „Silesia” w Katowicach, a do 1978 roku pełnił funkcję jego kierownika artystycznego. W latach 1981-1983 był wykładowcą na Wydziale Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, a w latach 1985-1991 – reżyserii w Wyższej Szkole Teatralnej w Krakowie. Od 1987 roku był głównym reżyserem, a od 1990 do 1991 roku – dyrektorem Ośrodka TVP w Katowicach. W latach 2000-2004 pełnił funkcję dyrektora Ośrodka TVP Kraków. Zaangażował się w działalność polityczną; był wicemarszałkiem Senatu V kadencji oraz senatorem IV, V VI, VIII kadencji. Zmarł w Warszawie 18 grudnia 2018, pochowany został na cmentarzu przy ul. Sienkiewicza w Katowicach.

Ważniejsze nagrody i odznaczenia: nagroda polskiej krytyki filmowej – „Syrenka Warszawska” za Krzyż Walecznych(1959), „Srebrny Żagiel” na 14. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Locarno za film Ludzie z pociągu (1961), Grand Prix na 9. Międzynarodowych Spotkaniach Młodzieży i Filmu w Grenoble za film Sól ziemi czarnej (1971), „Złoty Globus” na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Mediolanie za Perłę w koronie; I nagroda i nagroda za reżyserię Perły w koronie na 10. Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Panamie (1972), I nagroda za Perłę w koronie na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Bancerberge i na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Antwerpii (1973); wielka specjalna nagroda jury na 22. Międzynarodowym Festiwalu w Karlovych Varach za Paciorki jednego różańca (1980); główna nagroda za Paciorki jednego różańca na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Figuerida de Foz (1981), nagroda im. Juliusza Ligonia – za wybitne osiągnięcia artystyczne, ze szczególnym uwzględnieniem tematyki śląskiej w jego twórczości (1989); nagroda Klubu Krytyki Filmowej – „Syrenka Warszawska” za film Śmierć jak kromka chleba (1994); Polska Nagroda Filmowa „Orzeł” w kategorii: Nagroda za Osiągnięcia Życia (2004); Cegła Janoscha, nagroda przyznawana przez czytelników katowickiego dodatku do „Gazety Wyborczej” za działalność na rzecz zachowania śląskiej tożsamości (2010), Śląski Szmaragd (2011).

Lubański Włodzimierz (ur. 28 lutego 1947) – piłkarz, reprezentant Polski, olimpijczyk, trener.

Urodził się 28 lutego 1947 roku w Gliwicach. Ukończył Technikum Chemiczne w Gliwicach oraz Szkołę Trenerów Federacji Belgijskiej przy Heysel. Jego ojciec, Władysław był prezesem klubu Sośnica Gliwice i sekretarzem PZPR w kopalni Sośnica. Karierę piłkarską rozpoczął w Sośnicy Gliwice (1957-1958), grał również w GKS Gliwice (1958-1962), Górniku Zabrze (1963-1975), belgijskim KSC Lokeren (1975-1982), francuskim US Valenciennes (1982-1984) i Stade Quimper (1984) oraz belgijskim klubie Racing Club Mechelen (1985). W roku 1986 zakończył karierę piłkarza, jednak nie zrezygnował z piłki nożnej. W latach 1986-1987 szkolił młodzieżówkę Anderlechtu, natomiast w latach 1987-1988 był trenerem KSC Lokeren. Siedem razy wywalczył dla swojego klubu tytuł mistrza Polski (1963-1967, 1971, 1972), Puchar Polski zdobył sześć razy (1965, 1968-1972) oraz czterokrotnie został królem strzelców ekstraklasy w 1966 (23 bramki), 1967 (18 bramek), 1968 (24 bramki), 1969 (22 bramki). Zasłużony Mistrz Sportu odznaczony m. in. złotym Medalem za Wybitne Osiągnięcia Sportowe i Krzyżem Kawalerskim OOP. Założył firmę „Lubański Sport-Management”. Zajmuje się również komentowaniem meczów reprezentacji Polski.

Messner Zbigniew Stefan (1929-2014) – ekonomista, pracownik naukowy, polityk.

Zbigniew Messner urodził się 13 marca 1929 roku w Stryju. Był najstarszym spośród trójki dzieci Bronisławy i Henryka. Cała rodzina przeniosła się do Gliwic w 1945 roku. Messner był absolwentem Wyższej Szkoły Ekonomicznej w Katowicach, którą ukończył w 1953 roku i jak się później okazało, był to dopiero początek jego kariery naukowej. W 1961 roku obronił tytuł doktora nauk ekonomicznych i w dalszym ciągu kontynuował badania, uzyskując 9 grudnia 1969 roku tytuł doktora habilitowanego, jako pierwszy w historii Katedry Rachunkowości. W 1977 roku został mianowany profesorem zwyczajnym. W latach 1968-1982 pełnił obowiązki prorektora, a następnie rektora na swojej macierzystej uczelni. W okresie 1972-1982 sprawował funkcję dyrektora Instytutu Organizacji Przetwarzania Danych WSE.

Od grudnia 1963, przez pięć kolejnych lat, był prezesem klubu piłkarskiego Piast Gliwice.

W 1954 roku zajął się polityką, wstępując do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. W latach 1980-1983 sprawował funkcję przewodniczącego Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach. Od 1981 roku zasiadał w Biurze Politycznym Komitetu Centralnego PZPR i równocześnie do 1983 był I sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego PZPR w województwie katowickim. Ze względu na swoją ogromną wiedzę i doświadczenie w dziedzinie ekonomii, został premierem w rządzie Wojciecha Jaruzelskiego w celu stworzenia i nadzorowania planu wdrażania reform gospodarczych. Jednakże wobec niepowodzenia całego projektu zmian oraz niezadowolenia i fali strajków społecznych, w obliczu porażki w zorganizowanym referendum, w 1988 roku podał się do dymisji.

Po 1989 roku ponownie zajął się działalnością naukową. Posiadał duży dorobek naukowy w postaci książek i publikacji, głównie z zakresu zastosowań informatyki w ekonomii i rachunkowości. Ponadto, w 1986 roku został uhonorowany tytułem doktora honoris causa Uniwersytetu Marcina Lutra w Halle i Wittenberdze. Zbigniew Messner zmarł 10 stycznia 2014 roku w Warszawie. Spoczął na cmentarzu w Konstancinie-Jeziornej.

Paszkowski Roman Wincenty (1914-1998) – generał broni, pilot Wojska Polskiego.

Generał Roman Paszkowski urodził się 19 lipca 1914 roku w Gułowie w województwie lubelskim. Pochodził z zamożnej rodziny. Był synem Wacława Paszkowskiego, administratora majątku ziemskiego w Gułowie i Stefanii z Oprawskich. Uczęszczał do Państwowego Gimnazjum Męskiego im. Adama Czartoryskiego w Puławach oraz do Gimnazjum oo. Salezjanów w Sokołowie Podlaskim. W 1934 roku zdał maturę, kończąc tym samym edukację w Korpusie Kadetów nr 3 w Rawiczu. Następnie zdał egzamin wstępny do szkoły oficerskiej podchorążych. W 1936 roku ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej. Szybko awansował i już 15 października generał brygady Emil Krukowicz-Przedrzymirski dokonał jego promocji na stopień podporucznika. Za męstwo i heroizm, jakim wykazał się w walce podczas Kampanii Wrześniowej, kiedy to aż dwukrotnie został ranny, został odznaczony Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari. Po dostaniu się do niewoli niemieckiej, w latach 1940-1945 został osadzony w Oflagu II C w Woldenbergu, gdzie uczestniczył w obozowym ruchu oporu organizowanym przez Armię Krajową. 25 lipca 1945 roku wstąpił do Ludowego Wojska Polskiego. W latach 1946-1948 był szefem Wydziału Wojskowych Spraw Zagranicznych Sztabu Generalnego WP. Bezpodstawnie aresztowany pod zarzutem szpiegostwa na rzecz państw zachodnich, od 1951 roku przebywał w areszcie o zaostrzonym rygorze. W 1955 roku śledztwo przeciwko Generałowi Paszkowskiemu umorzono z powodu braku dowodów, a jego samego uwolniono. 16 grudnia 1981 roku został wojewodą katowickim. W październiku 1989 roku został awansowany do stopnia generała broni. W tym samym roku zorganizował pierwszą pielgrzymkę Rodzin Katyńskich do Katynia. Był inicjatorem powołania Komisji ds. Upamiętnienia Ofiar Stalinizmu. Zmarł 16 sierpnia 1998 roku w Katowicach.

Pieczka Franciszek (ur. 18 stycznia 1928 r.) aktor teatralny i filmowy.

Urodził się w Godowie w powiecie wodzisławskim. Dzięki talentowi muzycznemu oraz dźwięcznemu głosowi pracował jako organista godowskiej parafii. Od najmłodszych lat interesował się kinem, pieszo wyprawiał się z rodzinnej miejscowości do kina, które było w Wodzisławiu lub w czeskiej Zawadzie. Po II wojnie światowej wybrał aktorstwo. W 1954 r. został absolwentem PWST w Warszawie (dzisiaj Akademia Teatralna im. Aleksandra Zelwerowicza w Warszawie). Zadebiutował w teatrze w Jeleniej Górze, a w latach 1955-1964 grał w Teatrze Ludowym w Nowej Hucie. W latach 1964-2014 był związany z Teatrem Powszechnym w Warszawie.

Starsi widzowie będą go kojarzyć z rolą Gustawa „Gustlika” Jelenia z serialu „Czterej pancerni i pies”, młodsi z rolą Stacha Japycza (męża Michałowej) w serialu „Ranczo”. Zagrał też wiele ról w produkcjach filmowych m.in: proboszcza w „Chłopach”, Czepca w „Weselu”, Banasika w „Życiu za życie. Maksymilian Kolbe”, Ludwika Placka w „Sprawa się rypła”, Świętego Piotra w „Quo Vadis”, Świętego Rocha w „Jasminum”.

Otrzymał wiele nagród m.in: Złoty Krzyż Zasługi (1974); Odznakę Zasłużonego Działacza Kultury (1980); Wielki Splendor (1996), Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (1998); Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (2008); Nagrodę im. Cypriana Kamila Norwida w kategorii Teatr (2009), Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (2011), Polską Nagrodę Filmową Orzeł za osiągnięcia życia (2015); Śląską Nagrodę im. Juliusza Ligonia (2015); Lux ex Silesia (2015).

Płatek Stanisław (1951) – górnik, działacz związkowy w PRL.

Stanisław Płatek urodził się 5 lutego 1951 roku w Katowicach. Jest absolwentem Technikum Górniczego dla Pracujących w Katowicach, które ukończył w 1979 roku.

W latach 1969-1973 był pracownikiem Zakładów Aparatury Doświadczalnej Biprokwas w Katowicach. W 1973 roku rozpoczął pracę jako górnik w KWK Wujek w Katowicach. W 1978 roku wstąpił do PZPR, w której działał do 1981 roku. Uczestniczył w strajku, który rozpoczął się w KWK Wujek 1 września 1980 roku. Mniej więcej w tym samym czasie wstąpił do „Solidarności”. 16 grudnia 1981 roku został ranny podczas zbrojnej pacyfikacji górników. 31 grudnia 1981 roku został aresztowany. Przez kolejne pół roku przebywał w Okręgowym Szpitalu Więziennym w Bytomiu. 9 lutego 1982 roku Sąd Śląskiego Okręgu Wojskowego we Wrocławiu wydał na Płatka wyrok skazujący na 4 lata więzienia. Początkowo został on umieszczony w Areszcie Śledczym w Zabrzu. Później przeniesiono go do Zakładu Karnego we Wrocławiu. Przebywał tam do lutego 1983 roku, kiedy to został zwolniony z odbywania kary ze względu na zły stan zdrowia. Od 1983 roku wolny na mocy amnestii. W latach 1983-1993 był zatrudniony w Klubie Sportowym Gwarek Tarnowskie Góry oraz w AZ Sp. z o.o. w Tarnowskich Górach. Od 1993 do 2006 roku ponownie zatrudniony w KWK Wujek.

Popiołek Kazimierz (ur. 25 lutego 1903 r. – zm. 28 grudnia 1986 r) – historyk, badacz dziejów nowożytnych i najnowszych Śląska, pierwszy rektor Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach (1968-1972).

Urodził się w Cieszynie, gdzie ukończył szkołę powszechną, a następnie Państwowe Gimnazjum. Studia rozpoczął na Politechnice Lwowskiej, jednak po roku zapisał się na Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Jagiellońskiego, gdzie studiował do 1926 roku historię i nauki obywatelskie. W 1927 roku na podstawie pracy pod tytułem: Śląsk a Polska w czasie wojen husyckich otrzymał stopień doktora filozofii Uniwersytetu Jagiellońskiego i rozpoczął pracę jako nauczyciel w rodzinnym Cieszynie, a w 1935 roku przeniósł się do Gimnazjum Państwowego im. Adama Mickiewicza w Katowicach. W czasie wojny przeprowadził się do Warszawy. W 1941 roku za pośrednictwem Alojzego Targa wstąpił do konspiracyjnej organizacji „Ojczyzna”, wziął udział w Powstaniu Warszawskim. Po wojnie rozpoczął pracę w Instytucie Śląskim w Katowicach, gdzie pełnił funkcję wicedyrektora do spraw administracyjnych oraz kierował Działem Historycznym i Działem Wydawniczym Instytutu. W lutym 1947 roku został członkiem Wojewódzkiej Rady Kultury, a od 1947 roku był wiceprezesem oddziału katowickiego Polskiego Towarzystwa Historycznego. Po likwidacji Instytutu Śląskiego, w 1949 roku został prezesem Oddziału Polskiego Towarzystwa Historycznego. W kwietniu 1949 roku został dyrektorem Śląsko-Dąbrowskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, gdzie pracował do października 1950 roku. W listopadzie 1951 roku został aresztowany przez Urząd Bezpieczeństwa Publicznego pod zarzutem działalności w organizacji „Ojczyzna”. W latach 1951–1953 był tajnym współpracownikiem Sekcji IV Wydziału III WUBP w Katowicach, ze współpracy zrezygnowano ze względu na małą wartość operacyjną przekazywanych przez niego informacji. Pracę podjął dopiero w 1953 roku w Zakładzie Historii Śląska Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk, w międzyczasie został profesorem na Uniwersytecie Wrocławskim. W 1964 roku Ministerstwo Szkolnictwa Wyższego wyraziło zgodę na powierzenie Popiołkowi funkcji Pełnomocnika Rektora Uniwersytetu Jagiellońskiego do spraw naukowo-dydaktycznych i organizacyjnych w Katowicach. W 1966 roku wrócił ponownie do Katowic, by objąć dwie funkcje: Prorektora UJ do Spraw Filii UJ w Katowicach oraz Dyrektora Śląskiego Instytutu Naukowego w Katowicach. 2 lipca 1968 roku został pierwszym rektorem nowo utworzonego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach, jednocześnie przestając być dyrektorem Śląskiego Instytutu Naukowego. 5 października 1977 roku otrzymał Doctora Honoris Causa Uniwersytetu Śląskiego. Zmarł 28 grudnia 1986 roku w Katowicach.

Rechowicz Henryk (ur. 15 czerwca 1929 r., zm. 17 czerwca 2004 r.) – Historyk, nauczyciel akademicki, dyrektor Śląskiego Instytutu Naukowego oraz rektor Uniwersytetu Śląskiego.

Urodził się 15 czerwca 1929 roku w Dąbrowie Górniczej. Początkowo uzyskał dyplom poświadczający ukończenie studiów I stopnia z fizyki w ramach Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Katowicach. Zatrudnienie uzyskiwał jednak w placówkach związanych bardziej z zagadnieniami historycznymi (kierownik referatu Historii Partii w KW PZPR). Ukończył studia historyczne. W 1962 roku na Uniwersytecie Wrocławskim uzyskał stopień doktora, natomiast habilitował się w 1966 roku na Uniwersytecie Jagiellońskim. Tytuł naukowy profesora uzyskał w 1969 roku, zaś profesorem zwyczajnym nauk humanistycznych został w 1974 roku. Od 1962 roku pracował w Śląskim Instytucie Naukowym (ŚIN). Już w następnym roku został wicedyrektorem ŚIN, by od 1968 do 1972 być jego dyrektorem. Od 1972 rozpoczął pracę w Instytucie Historii Uniwersytetu Śląskiego (UŚ). Jeszcze w tym samym roku zrezygnował z pracy w ŚIN-ie w związku z objęciem funkcji rektora UŚ. Funkcję rektora pełnił do roku 1980. Prace historyczne, które publikował w czasie swojej działalności naukowej były przykładem dziejopisarstwa historycznego ograniczonego względami ideologii komunistycznej oraz utożsamienia samego autora z działalnością partii. Stąd większość pozostawionych przez niego tekstów nacechowanych propagandą wymaga selekcji zawartych w nich treści. Do lat 80-tych cieszył się olbrzymim zaufaniem wojewódzkich władz partyjnych, co pozwalało mu piąć się po kolejnych szczeblach kariery. Jednak po przetasowaniach w szeregach władz oraz wobec zarzutów o przekroczenie uprawnień, złożył rezygnację ze stanowiska rektora a także wycofał się na kilka lat z pracy akademickiej. Na początku lat 90., gdy związał się z Akademią Wychowania Fizycznego w Katowicach wydał kilka opracowań dotyczących historii sportu, w tym czasie współpracował także z Wyższą Szkołą Biznesu w Dąbrowie Górniczej oraz Górnośląską Wyższą Szkołą Pedagogiczną im. Kardynała Augusta Hlonda i Biblioteką Śląską. Zmarł 17 czerwca 2004 roku, został pochowany na cmentarzu ewangelickim przy ul. Damrota w Katowicach. Był odznaczony m. in. Krzyżem Kawalerskim i Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.

Religa Zbigniew (ur. 16 grudnia 1938, zm. 8 marca 2009)- kardiochirurg i polityk.

Urodził się 16 grudnia 1938 roku w Miedniewicach. W 1956 po uzyskaniu świadectwa dojrzałości rozpoczął naukę na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Warszawie. Odbył staże podyplomowe w Stanach Zjednoczonych z chirurgii naczyniowej oraz kardiochirurgii. Był żonaty z Anną Wajszczuk-Religą, z którą miał dwójkę dzieci: córkę Małgorzatę i syna Grzegorza, który również został kardiochirurgiem. Karierę zawodową rozpoczął w 1966 w Szpitalu Wolskim w Warszawie. Od 1984 kierował Katedrą i Kliniką Kardiochirurgii Wojewódzkiego Ośrodka Kardiologii w Zabrzu. Od 1996 do 1999 pełnił funkcję rektora Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach. Był również aktywnym politykiem. W latach 1993-1997 był senatorem III kadencji, a w latach 2001–2005 V kadencji Senatu Rzeczypospolitej Polskiej. W latach 2005-2007 sprawował również funkcję ministra zdrowia w rządach Kazimierza Marcinkiewicza oraz Jarosława Kaczyńskiego. 15 sierpnia 1985 przeprowadził pierwszą operację na sercu w Klinice Kardiochirurgii Wojewódzkiego Ośrodka Kardiologii w Zabrzu. Niedługo potem wykonał tam pierwszy w Polsce udany zabieg przeszczepienia serca. Prowadził pracę nad stworzeniem polskiego sztucznego serca w utworzonej przez niego Pracowni Sztucznego Serca Śląskiej Akademii Medycznej w Zabrzu. Był wielokrotnie odznaczany m.in. Orderem Orła Białego i Krzyż Wielkim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 8 marca 2009 roku w Warszawie i został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie w tzw. alei profesorskiej. W 2014 miała miejsce premiera filmu pt. Bogowie poświęconego pierwszej próbie przeszczepu serca dokonanego przez Zbigniewa Religę.

Riedel Ryszard (ur. 7 września 1956, zm. 30 lipca 1994 ) – wokalista, autor tekstów piosenek oraz lider zespołu Dżem.

Urodził się 7 września 1956 roku w Chorzowie. Ukończył 7 klas szkoły podstawowej. Już wtedy wykazywał talent wokalny i plastyczny. W wieku 17 lat dołączył do grupy Dżem. Od początku zrobił ogromne wrażenie na członkach zespołu i słuchaczach. Dysponował niepowtarzalnym głosem, uczestniczył w komponowaniu i pisaniu tekstów piosenek, w których pojawiały się często wątki autobiograficzne. Oprócz niepowtarzalnego głosu pisał również niesamowite teksty piosenek. Pojawiały się w nich często fragmenty autobiograficzne. Wraz z rozwojem kariery pojawił się problem narkotyków oraz innych używek. Pomimo własnego problemu z uzależnieniem często poruszał ten temat w swoich piosenkach. Pod koniec lat 70 zaczął zaczął regularnie zażywać twarde narkotykami, co doprowadziło do jego uzależnienia – w połowie lat 80. coraz częściej nie przychodził na próby i spóźniał się na koncerty i spóźniał się na koncerty. Koledzy z zespołu wielokrotnie namawiali go na leczenie, lecz każdorazowo powracał do narkotyków. W 1994 roku został zawieszony przez resztę zespołu ze względu na brak możliwości dalszej współpracy. W lipcu tego samego roku Ryszard Riedel trafił do szpitala w Chorzowie. Jego stan był jednak krytyczny i 30 lipca zmarł. Został pochowany na cmentarzu w Tychach. Wraz z zespołem Dżem wydał osiem płyt. Jego piosenki, takie jak: Wehikuł czasu, Czerwony jak cegła czy Whisky weszły na stałe do kanonu polskiej muzyki. O jego życiu powstał zarówno film dokumentalny (Sie macie ludzie), jak i fabularny (Skazany na Bluesa). Teatr Śląski wystawia także biograficzną sztukę opowiadającą historię życia Ryszarda Riedla pod tytułem Skazany na Bluesa.

Rozpłochowski Andrzej (1950) – mechanik samochodowy, działacz związkowy i opozycyjny w PRL, jeden z współzałożycieli śląskiej „Solidarności”.

Andrzej Rozpłochowski urodził się 7 września 1950 roku w Gdańsku-Oliwie. Był dwukrotnie żonaty. Z pierwszą żoną Marią ma syna Jarosława, który po rozwodzie rodziców wyjechał razem z matką. Swoją drugą żonę Barbarę poznał w „Solidarności”, kiedy jako samotna matka z czteroletnim synem Mateuszem, zgłosiła się do działu interwencji w sprawie mieszkania. Po ślubie z Barbarą wspólnie wychowywali jej dziecko. W 1968 roku Andrzej Rozpłochowski ukończył Zasadniczą Szkołę Samochodową w Inowrocławiu, ze specjalnością mechanik samochodowy. W latach 1968-1970 odbywał służbę wojskową, po zakończeniu której został pracownikiem PKP w Inowrocławiu. W Polskich Kolejach Państwowych pracował przez siedem lat, by następnie przenieść się do Zagłębia Dąbrowskiego. Od 1977 do 1983 roku pracował w Hucie Katowice w Dąbrowie Górniczej jako maszynista lokomotyw spalinowych. Brał udział w strajku, który wybuchł 29 sierpnia 1980 roku, a od 31 sierpnia został przewodniczącym Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego w Hucie Katowice. Wybrano go delegatem na I Krajowy Zjazd Delegatów w Gdańsku, a także członkiem Komisji Krajowej NSZZ „S” i przewodniczącym miejskiej komisji koordynacyjnej w Dąbrowie Górniczej. 13 grudnia 1981 roku został internowany w Ośrodku Odosobnienia w Katowicach, następnie osadzony w Zabrzu-Zaborzu, Grodkowie i Uhercach. 23 grudnia 1982 roku Rozpłochowski został przewieziony do Warszawy. Był przetrzymywany bez wydania wyroku sądowego w Areszcie Śledczym Warszawa-Mokotów, pod zarzutem działań antyrządowych i próby obalenia ustroju PRL. Dopiero w lipcu 1984 roku wyszedł na wolność na mocy amnestii. W dalszym ciągu był aktywnym działaczem podziemnej „Solidarności”. W 1988 roku wyjechał wraz z rodziną do Stanów Zjednoczonych. Powodem wyjazdu był poważna choroba jego żony Barbary i związane z nią leczenie. Na emigracji zajmował się między innymi publicystyką („Horyzonty”, „Gwiazda Polarna”, „Nowy Dziennik”), w latach 1998-2006 prowadził własną działalność gospodarczą, a także od 2006 do 2008 roku pracował w firmie spedycyjnej DHL. Był Członkiem Americans For Independent Poland w Nowym Jorku oraz Instytutu im. Józefa Piłsudskiego. Obywatelstwo USA otrzymał dopiero w 1993 roku. W 2009 roku upublicznił informację, o współpracy swojego ojca z Urzędem Bezpieczeństwa w czasach komunizmu. O tym, że jego ojciec był funkcjonariuszem UB nie miał wcześniej pojęcia. Natomiast o fakcie, że jego druga żona Barbara była tajnym współpracownikiem Służby Bezpieczeństwa, dowiedział się od Jadwigi Chmielowskiej w trakcie rozmowy telefonicznej w czasie Świąt Bożego Narodzenia. Pomimo oficjalnej współpracy z SB, Barbara Rozpłochowska nigdy nie działała na szkodę męża, o czym Andrzej Rozpłochowski wielokrotnie powtarzał w wywiadach. W 2009 roku Andrzej Rozpłochowski przeszedł zawał serca. Powrócił na stałe do Polski w sierpniu 2010 roku.

Jest autorem wspomnień: Postawią Ci szubienicę….

Różewicz Tadeusz (ur. 9 października 1921 r., zm. 24 kwietnia 2014 r.) – poeta, prozaik, dramaturg.

Urodził się w Radomsku w 1921 roku, był czwartym synem Stefani, która wywodząc się rodziny żydowskiej musiała przyjąć chrzest, żeby wyjść za mąż oraz Władysława, który pracował jako niższym urzędnik sądowy. Tadeusz Różewicz ukończył Gimnazjum im. Feliksa Fabianiego w Radomsku, w którym uzyskał małą maturę. Razem ze starszym bratem Januszem studiował literaturę i pisał pierwsze wiersze. Od 1939 roku chwytał się różnych prac (gońca, magazyniera, urzędnika kwaterunku, był również uczniem stolarskim w Fabryce Mebli Giętych „Thonet”). Jego brat Janusz wciągnął go do konspiracji, w 1942 roku Tadeusz został zaprzysiężony w Armii Krajowej (pseudonim „Satyr”) i walczył od połowy 1943 roku do jesieni 1944 roku. W tym czasie pisał wiersze i prowadził pismo „Czyn Zbrojny”, w 1944 roku wraz z bratem wydał tomik „Echa leśne”, który jest uważany za jego debiut literacki. W 1945 roku Tadeusz Różewicz ujawnił się w Komisji Likwidacyjnej. Po wojnie za sprawą Juliana Przybosia przeniósł się z Częstochowy, gdzie zdał maturę, do Krakowa i rozpoczął studia z historii sztuki na Uniwersytecie Jagiellońskim, których jednak nie ukończył. W tym czasie związał się z drugą Grupą Krakowską i wydał tomiki Niepokój i Czerwona rękawiczka. Najbardziej znane wiersze z tego okresu to m.in: Lament i Ocalony. Rok 1950 spędził w Budapeszcie, po powrocie wraz z żoną, zamieszkał w Gliwicach, w domu przy ul. Zygmunta Starego 28, tam też urodzili się ich dwaj synowie. W tym okresie, będąc z dala od głównego nurtu życia literackiego, żył wraz z rodziną w biedzie. Wydany wtedy tomik Czas który idzie, utrzymany był w ironicznym tonie wymierzonym w narzucony komunizm, co sprowadziło na niego nagonkę i krytykę środowisk literackich. Po odwilży w 1956 roku został ponownie doceniony przez krytyków. Zainspirowany przez awangardę paryską stworzył rewolucyjny dramat Kartoteka (1960), od tego momentu eksperymentuje z formą i treścią swoich tekstów tworząc tzw. “śmietnik”, sięga m.in. do pop-artu. Od 1968 roku do śmierci w 2014 roku mieszkał we Wrocławiu i był członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. Książki i poezje Tadeusza Różewicza zostały przełożone na 49 języków. W 1948 roku otrzymał Medal Wojska Polskiego, a w 1974 r. został odznaczony londyńskim Krzyżem Armii Krajowej. Spośród wielu przyznanych nagród można wymienić m.in: Krzyż Wielki Orderu Odrodzenia Polski (1996), Nagrodę Polskiego PEN Clubu im. Jana Parandowskiego (1997), Śląski Wawrzynu Literackiego za książkę (1999) i Nagrodę Literacką Nike (2000) za książkę Matka odchodzi, Order Ecce Homo (2000), Europejską Nagrodę Literacką (2008) za tomik Nauka chodzenia, „Silesiusem” za całokształt twórczości (2008).

Sienkiewicz Jarosław (1950-1992) – ekonomista, działacz „Solidarności”.

Jarosław Sienkiewicz urodził się 28 stycznia 1950 roku w Wilnie. Jego ojciec, Czesław Sienkiewicz był inżynierem elektroenergetykiem, matka Emma z Chrapowickich zajmowała się domem i sprawowała opiekę nad synem, gdy Czesław Sienkiewicz w czasie II wojny światowej był więźniem Sowietów. W 1957 roku cała rodzina przeniosła się do Tarnowa. Tam Jarosław Sienkiewicz uczęszczał do Liceum Ogólnokształcącego nr 4, które ukończył w 1967 roku zdając egzamin dojrzałości. Po ukończeniu szkoły średniej rozpoczął pracę w Krakowskiej Fabryce Kabli, gdzie był zatrudniony w latach 1969–1973. W tym samym czasie studiował zaocznie na Wydziale Ekonomii w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Krakowie. 30 października 1974 roku obronił pracę dyplomową i uzyskał tytuł ekonomisty. 18 lutego 1983 roku ukończył także studia podyplomowe z obszaru nauk politycznych, które podjął w Wyższej Szkole Nauk Politycznych przy Komitecie Centralnym PZPR. Ze względu na poważną chorobę serca, nie odbywał zasadniczej służby wojskowej. Pod koniec 1970 roku wstąpił do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i Związku Zawodowego Górników. Członkiem PZPR był do 1990 roku. Od 1974 roku przez 10 lat był pracownikiem kopalni, najpierw jako asystent ekonomiczny w Kopalni Węgla Kamiennego „Borynia” w Jastrzębiu Zdroju, następnie jako starszy inspektor ekonomiczny w KWK „Świerklany” w Żorach oraz jako kierownik Działu Planowania Inwestycji w KWK „Borynia”. W latach 1985-1986 był lektorem KW PZPR w Katowicach. Pomimo tego, że nie był pracownikiem fizycznym, solidarnie wraz z górnikami brał udział w strajku w kopalni „Borynia”. 29 sierpnia 1980 roku został wskazany na przewodniczącego Komitetu Strajkowego. Ponadto został oddelegowany i stanął na czele Międzyzakładowego Komitetu Strajkowego, który działał na terenie kopalni „Manifest Lipcowy” w Jastrzębiu Zdroju. 3 września 1980 roku został wybrany na sygnatariusza porozumień jastrzębskich, które podpisał z przedstawicielem rządu. Wielokrotnie oskarżano go o współpracę z rządem PRL i Służbą Bezpieczeństwa, czego dowodem miało być poparcie decyzji rządu o wprowadzeniu stanu wojennego. W związku z masową nagonką i falą jawnej krytyki pod jego adresem, 8 stycznia 1981 roku złożył rezygnację z pełnionej przez siebie funkcji przewodniczącego MKS. Od 1984 do 1991 roku pracował w KWK Krupiński w Suszcu, a od 1991 roku przeszedł na rentę. Zmarł na zawał przegrody międzykomorowej 22 października 1992 roku. Został pochowany na cmentarzu Parafialnym przy parafii Najświętszego Serca Jezusowego w Jastrzębiu-Zdroju.

Skorenko Danuta (ur. 25 grudnia 1940 r., zm. 26 września 2000 r.) – działaczka opozycji antykomunistycznej.

Urodziła się w Stryju (obecnie Ukraina). Studiowała na Uniwersytecie Warszawskim, na kierunku filozofia. Od 1970 do 1977 roku była kierowniczką klubu Stowarzyszenia PAX w Katowicach. Do roku 1978 pracowała w Towarzystwie Przyjaciół Dzieci. W latach 1979 – 1982 pracowała w oddziale Powszechnego Zakładu Ubezpieczeń. Po wprowadzeniu stanu wojennego organizowała i została przewodniczącą podziemnej Międzyzakładowej Komisji Koordynacyjnej NSZZ „Solidarność” Regionu Śląsko-Dąbrowskiego. Zajmowała się kolportażem ulotek, malowaniem haseł na murach czy organizowaniem demonstracji. Pracowała również przy podziemnym czasopiśmie „Ku Wolnej Polsce” odpowiadając za redakcję druk oraz rozprowadzanie periodyku. Za działalność opozycyjną została aresztowana 4 grudnia 1983 roku. Została objęta amnestią w 1984 roku. Ze względu na swoją działalność nie mogła znaleźć pracy i pozostawała bezrobotna do 1988 roku. w 1986 ponownie została aresztowana i skazana na 2,5 roku więzienia. W czasie pobytu brała udział w głodówce ze względu na odmowę wydania przepustki na pogrzeb matki. We wrześniu 1986 roku została zwolniona na mocy ogłoszonej amnestii. W 1987 została członkinią Rady Koordynacyjnej Polskiej Ligi Praw Człowieka. Współpracowała z Komisją Interwencji i Praworządności „S”.W lutym 1988 brała udział w Zgromadzeniu Działaczy „Solidarność” Regionu Śląsko-Dąbrowskiego w Łączy, gdzie została wybrana na członkinię Regionalnej Komisji Wykonawczej NSZZ„Solidarność” Podregionu Centralnego. Współorganizowała w październiku 1988 roku protest na Rynku w Katowicach w obronie górników zwolnionych z pracy po strajkach sierpniowych. W roku 1990 odeszła z NSZZ Solidarność i została współzałożycielką Ruchu Obywatelskiego Akcja Demokratyczna. W 1991 dołączyła do Ruchu Społeczno-Demokratycznego. Zmarła 26 września 2000 w Katowicach. W 2008 roku została pośmiertnie odznaczona Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

Skrzek Józef ( 2 lipca 1948) – kompozytor, wokalista i multiinstrumentalista.

Urodził się 2 lipca 1948 w Siemianowicach Śląskich. Już jako dziecko został zaznajomiony z muzyką. W czasie nauki w szkole im. Mieczysława Karłowicza w Katowicach uczęszczał do klasy ze specjalizacją na fortepianie. Rozpoczął studia na Akademii Muzycznej w Katowicach , lecz szybko je porzucił. Od 1969 był częścią tria Mariolaine & Swinging Soul Corporation. W międzyczasie współpracował również z grupą Breakout, której oficjalnym członkiem został z początkiem 1970 roku. W zespole był odpowiedzialny za grę na pianinie i gitarze basowej oraz za śpiew. Jego drogi z zespołem rozeszły się jednak już pod koniec 1970 roku. W 1971 roku założył jednak w Siemianowicach Śląskich Silesian Blues Band, zespół rockowy z elementami rocka progresywnego i bluesa. W zespole grali również Apostolis Anthimos i Jerzy Piotrowski. W 1980 roku zespół rozpadł się, a Skrzek kontynuował solową karierę. Od początku lat 80-tych występuje również w kościołach oraz tworzy muzykę kościelną, teatralną oraz filmową. Często występował m.in. w katowickiej Archikatedrze pod wezwaniem Chrystusa Króla. Jego prace można usłyszeć w filmach Golem, Wojna Światów – Następne Stulecie, Ręce do góry, Czas dojrzewania, Pokój saren, Angelus, czy Ogród rozkoszy ziemskich. Wielokrotnie reaktywował Silesian Blues Band, w którym gra do dzisiaj. W 2008 roku został laureatem Cegły Janoscha za zachowywanie kulturowej tożsamości Górnego Śląska i rozsławianie regionu. W 2013 roku został uhonorowany złotym Fryderykiem za całokształt twórczości. W 2017 roku został odznaczony złotym medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

Smolorz Michał (ur. 7 maja 1955, zm. 10 stycznia 2013) – dziennikarz, publicysta, felietonista, reżyser, scenarzysta oraz producent.

Urodził się w Szopienicach, ukończył Politechnikę Śląską, a później obronił doktorat z kulturoznawstwa na Uniwersytecie Śląskim. Od 1978 roku był związany z Telewizją Polską w Katowicach, ale w czasie stanu wojennego został zwolniony. W 1987 roku wydał pod pseudonimem Stefan Szulecki książkę –Cysorz, wspomnienia kamerdynera opisującą rządy I sekretarza KW PZPR w Katowicach Zdzisława Grudnia. Do TVP w Katowicach wrócił w 1989 roku – pełnił tam liczne funkcje m.in. był: sekretarzem ds. programu, zastępcą redaktora naczelnego i dyrektorem ds. ekonomicznych. W 1991 roku wraz z Wojciechem Sarnowiczem założył prywatne studio „Antena Górnośląska”, w którym powstało ponad 200 filmów i programów. W 2002 roku starał się o fotel prezydenta Katowic z ramienia własnego Komitetu Wyborczego. Pisał felietony na temat Śląska i Ślązaków dla „Dziennika Zachodniego” i katowickiego dodatku do „Gazety Wyborczej”. Jego cięte pióro oraz sposób oceny i opisywania rzeczywistości sprawiały, że należał do osób mających największy wpływ na opinię publiczną na Górnym Śląsku na początku XX wieku. W 2012 roku wydał książkę (skróconą wersję swojej dysertacji doktorskiej), którą zatytułował Śląsk wymyślony. Zmarł na zawał serca 10 stycznia 2013 roku, w Katowicach. Tego samego roku został uhonorowany pośmiertnie Nagrodą im. ks. Augustina Weltzla „Górnośląski Tacyt” za Śląsk wymyślony oraz całokształt dokonań.

Sulecki Władysław (ur. 17 lutego 1931 r., zm. 16 grudnia 2004 r.) – ślusarz, milicjant, górnik, działacz antykomunistyczny.

Urodził się w Dobrzejewicach, w rolniczej rodzinie. W 1952 roku zgłosił się do służby w ORMO. Od 1955 do 1956 pracował w milicji, skąd został zwolniony dyscyplinarnie. W 1956 roku został przyjęty do PZPR. Bardzo szybko, bo już w 1957 roku, oddał legitymację partyjną ze względu na religijny światopogląd i, jak twierdził, zabranianie mu mówienia prawdy o zbrodni w Katyniu. Od 1956 roku pracował w KWK Zabrze-Wschód w Zabrzu, następnie w KWK Gliwice. Brał udział w wielu protestach masowych, takich jak obrona krzyża przy kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa w Gliwicach 24 czerwca 1960 czy protesty z marca 1968 w Warszawie. Protestował również indywidualnie np. poprzez wywieszenie polskiej flagi z Symbolami Armii Krajowej i Polski Walczącej przy okazji śmierci Tadeusza Bora-Komorowskiego. W 1977 roku nawiązał współpracę z Komitetem Obrony Robotników. Również od 1977 roku współpracował z pismem “Robotnik”. Jego aktywna działalność skupiła na nim uwagę służb bezpieczeństwa, które wielokrotnie zatrzymywały go i przesłuchiwały. Stosowano wobec niego przemoc fizyczną. Wywierano również na niego presję by zmusić go do emigracji. W związku z tym Sulecki wraz z rodziną wyjechał do RFN w roku 1979 pozostając jednak nadal aktywnym opozycjonistą. Zmarł 16 grudnia 2004 w Hagen i tam również został pochowany.

Szewczyk Wilhelm ( 5 stycznia 1916, zm. 8 czerwca 1991) – prozaik, publicysta, krytyk literacki, poeta, tłumacz z języka niemieckiego, literaturoznawca, działacz społeczny, polityk

Urodził się w Czuchowie, jego rodzina przeprowadziła się do Czerwionki. Uczęszczał do Państwowego Gimnazjum Męskiego w Rybniku, ale edukację zakończył w 1936 roku nie zdając matury z matematyki. W 1935 roku nawiązał współpracę z Pawłem Musiołem, a w związanym z obozem narodowo-radykalnym czasopiśmie „Kuźnica” opublikował swoje pierwsze poezje. Wkrótce stał się również publicystą politycznym realizującym założenia twórcy pisma Pawła Musioła (hasła Polska ludowa, imperializm polski, antysemityzm, antyniemieckość oraz antykomunizm). W 1938 r. związał się z czasopismem “Fantana”, którego był redaktorem. Od 1937 roku pracował w redakcji literackiej katowickiej rozgłośni Polskiego Radia. Po wybuchu II wojny światowej wyjechał ze Śląska do Łużyc, by uniknąć poboru do Wehrmachtu. Okres II wojny światowej zawiera sporo informacji trudnych do weryfikacji. W 1940 roku wrócił do Czerwionki i wkrótce potem został wcielony do wojska niemieckiego, w którym służył do 1942 roku, najpierw na froncie zachodnim w Normandii, a później na froncie wschodnim. Latem 1941 roku został ranny pod Smoleńskiem i skierowany na leczenie do Turyngii, a stamtąd do Alzacji. Z powodu demonstracyjnej postawy pacyfistycznej oraz krytyki Hitlera został aresztowany i wydalony z oddziału, a następnie uwięziony w Katowicach w 1942 roku. Ja twierdził Szewczyk z więzienia zbiegł podczas przepustki i w Generalnym Gubernatorstwie uczestniczył w tajnym nauczaniu do 1945. Po wojnie wrócił do Katowic i podjął pracę w nowo powstałym Wydziale Informacji i Propagandy Urzędu Wojewódzkiego w Katowicach, a po dwóch miesiącach przeniósł się do rozgłośni Polskiego Radia w Katowicach, z której został po ponad roku zwolniony wraz z kilkoma innym pracownikami za tworzenie programu rozgłośni, który pozostawia wiele do życzenia oraz sprzecznego z ideologią polityczno-społeczna państwa. W latach 1945–1950 był redaktorem naczelnym tygodnika „Odra”, a w latach 1948-1950 “Wieczorów Teatralnych”. Wstąpił do Stronnictwa Demokratycznego, z jego ramienia został członkiem Wojewódzkiej Rady Narodowej w Katowicach jako reprezentant Związku Zawodowego Literatów Polskich, w którym aktywnie działał. W 1947 roku zmienił przynależność partyjną, opuścił SD i w latach 1947–1948 był członkiem PPR, a później PZPR. W 1949 roku został wykluczony z partii, za szkodliwą i wrogą działalność literacką i publicystyczną w II RP. Na przełomie lat 40. i 50. był rozpracowywany przez UB za związek z organizacją „Ojczyzna” oraz kontakty ze Zbyszkiem Bednorzem i innymi przedstawicielami śląskiej przedwojennej inteligencji, nie został jednak za to uwięziony. W latach 1950-1957 pracował w Studiu Dramatycznym przy teatrze śląskim w Katowicach, a równocześnie był kierownikiem literackim Opery i Operetki, a także włączył się w tworzenie Państwowego Teatru Satyry. Rok 1956 był kolejnym momentem przełomowym, Szewczyk zdecydował się startować do Sejmu PRL, zasiadał w Sejmie od 1957 roku z przerwą w latach 1965–1969 aż do 1980 roku. W 1961 roku ponownie wstąpił do PZPR, w latach 70. był członkiem KW PZPR w Katowicach, a w latach 1980–1981 zasiadał w egzekutywie katowickiego KW. W latach 1956-1957 był związany z czasopismem “Przemiany”, a w 1962–1983 pełnił funkcję redaktora naczelnego dwutygodnika „Poglądy”. Zmarł 8 czerwca 1991 w Katowicach. Napisał ok. 500 publikacji – wierszy, opowiadań, powieści, esejów, reportaży, jego twórczość jest mocno osadzona w politycznym kontekście epoki w której żył.

Świtoń Kazimierz (ur. 4 sierpnia 1931, zm. 4 grudnia 2014) – związkowiec, radiotelemechanik, działacz opozycji w okresie PRL, współtwórca Wolnych Związków Zawodowych Górnego Śląska, poseł na Sejm I kadencji.

Urodził się 4 sierpnia 1931 roku w Katowicach. W 1936 zmarła jego matka, a w 1939 jego ojciec ponownie się ożenił. Jak sam podkreślał, był wychowany w rodzinie z głębokimi wartościami patriotycznymi i religijnymi. Po wojnie w 1950 ukończył Zasadniczą Szkołę Zawodową w Katowicach. Pracował w Szpitalu Miejskim w Katowicach, Hucie Ferrum, Fabryce Superfosfatu oraz Zakładzie Usług Radiowo-Telewizyjnych. W 1977 roku solidarnie dołączył do głodówki zorganizowanej przez członków Komitetu Obrony Robotników w kościele pod wezwaniem św. Marcina w Warszawie w proteście przeciwko represjom wobec robotników Radomia i Ursusa. Od tego momentu SB rozpoczęło wieloletnią inwigilację Świtonia i jego rodziny (sprawa o kryptonimie „Emisariusz”). Był pomysłodawcą założenia w Katowicach pierwszego w Polsce Komitetu Wolnych Związków Zawodowych oraz był jednym ze współzałożycieli Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela na Śląsku. Za swoją działalność był wielokrotnie zatrzymywany oraz w 1979 roku skazany na karę pozbawienia wolności. Był aktywnym członkiem Śląsko-Dąbrowskich struktur NSZZ “Solidarność”. Na pewien okres musiał jednak opuścić “Solidarność” ze względu na konflikt z przewodniczącym regionu Śląskiego, Andrzejem Rozpłochowskim. W 1989 roku został przewodniczącym rady naczelnej Chrześcijańsko-Demokratycznego Stronnictwa Pracy, a w 1990 przewodniczącym Górnośląskiej Chrześcijańskiej Demokracji. Uzyskał mandat posła na Sejm I kadencji w 1991 z ramienia Ruchu Autonomii Śląska. W późniejszym okresie bezskutecznie ubiegał się o reelekcję. W 1998 ponownie podjął się głodówki, tym razem przeciwstawiając się planowanemu usunięciu krzyża stojącego w otoczeniu obozu KL Auschwitz, upamiętniającego wizytę papieża Jana Pawła II. Wielokrotnie, bez sukcesu, kandydował zarówno do Senatu jak i Sejmiku Śląskiego. Zmarł 4 grudnia 2014 w Katowicach. Sejm RP uhonorował go minutą ciszy. Został pochowany na cmentarzu parafialnym w Katowicach-Bogucicach.

Tkocz Stanisław ( 28 lipca 1931 r., zm. m. 13 listopada 2003 r.) – duchowny katolicki, redaktor naczelny tygodnika „Gość Niedzielny”, działacz społeczny.

Urodził się w Jastrzębiu Górnym, ukończył gimnazjum i liceum w Rybniku, studia dziennikarskie rozpoczął na Uniwersytecie Jagiellońskim. W tym czasie podjął decyzję o przeniesieniu się na Wydział Teologiczny Uniwersytetu Jagiellońskiego. Po jego likwidacji w 1954 r., naukę kontynuował w Śląskim Seminarium Duchownym w Krakowie. Święcenia kapłańskie przyjął w Katowicach 23 czerwca 1957 r., udzielił mu ich biskup Herbert Bednorz. Jego pierwsza parafia znajdowała się w Wodzisławiu Śląskim. Następnie został przyjęty do Kurii Diecezjalnej (1960-1974), gdzie najpierw zajmował stanowisko notariusza, a później kanclerza. Z redakcją „Gościa Niedzielnego” związał się już w 1966 r., pracując początkowo jako członek kolegium redakcyjnego, a od 1 marca 1974 r. jako redaktor naczelny czasopisma. Pod jego kierownictwem “Gość Niedzielny” zmienił całkowicie swój profil, jego nowymi odbiorcami mieli się stać wykształceni katolicy. W 1982 roku stworzył dodatek dla najmłodszych „Małego Gościa Niedzielnego”. Prócz kierowania czasopismem angażował się w działania innych instytucji. Przez wiele lat należał do Rady Episkopatu Polski ds. Środków Społecznego Przekazu, pełnił również funkcję rzecznika prasowego metropolity katowickiego. W 1985 roku otrzymał tytuł prałata honorowego Jego Świątobliwości. Otrzymał wiele nagród i wyróżnień m.in.: w 1986 r. nagrodę im. Bolesława Prusa – główną nagrodę Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, przyznawaną przez „podziemne” struktury Stowarzyszenia; w 1990 r. nagrodę im. Karola Miarki; w 1996 r. „Platynowy Laur” przyznany przez Regionalne Izby Gospodarcze Bielska-Białej, Częstochowy, Katowic i Opola; w 1998 r. nagrodę im. Juliusza Ligonia; w 1999 roku nagrodę „Lux ex Silesia” przyznawaną przez metropolitę górnośląskiego oraz został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł w Katowicach po długiej chorobie 13 listopada 2003 roku.

Waliszewski Leszek Zygmunt (1953) – elektronik-informatyk, inżynier, przedsiębiorca, działacz opozycji w okresie PRL.

Leszek Waliszewski urodził się 30 marca 1953 roku w Gdańsku. W 1976 roku ukończył studia na Politechnice Gdańskiej, jako specjalista elektronik-informatyk. Po skończeniu studiów przeniósł się na Górny Śląsk. Jeszcze w tym samym roku rozpoczął pracę w Zakładzie nr 2 Fabryki Samochodów Małolitrażowych w Tychach. W sierpniu 1980 roku brał udział w strajku zakładowym, a we wrześniu dołączył do „Solidarności”. Stał na czele Fabrycznej Komisji Założycielskiej i MKZ Tychy oraz był delegatem na pierwszy Krajowy Zjazd Delegatów w Gdańsku. Od lipca 1981 roku przewodniczył zarządowi Regionu Śląsko-Dąbrowskiego. 13 grudnia 1981 roku był internowany w Ośrodku Odosobnienia w Katowicach, a następnie w Zabrzu-Zaborzu, Grodkowie, Uhercach i ponownie w Katowicach. 23 grudnia 1982 roku odzyskał wolność. W 1983 roku wyjechał do Niemiec, a następnie do USA. Tam pracował między innymi w gazecie „News and Observer” jako informatyk oraz w koncernie General Motors jako technolog. Kiedy w 1994 roku powrócił na stałe do Polski, zajmował głównie kierownicze stanowiska w dużych koncernach i przedsiębiorstwach, takich jak Delphi Corporation, Borg Automotive czy Fabryka Amortyzatorów w Krośnie.

Zagajewski Adam (ur. 21 czerwca 1945 r.) – poeta, eseista, prozaik.

Urodził się we Lwowie w rodzinie Tadeusza i Ludwiki Zagajewskich, jego ojciec był inżynierem. W wyniku przesiedlania ludności polskiej po II wojnie światowej z terenów kresów wschodnich, jeszcze tego samego roku cała rodzina przeniosła się do Gliwic, gdzie Adam Zagajewski spędził dzieciństwo i wczesną młodość. Uczęszczał do V Liceum Ogólnokształcące w Gliwicach, a po maturze związał się z Krakowem, gdzie studiował psychologię i filozofię na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1967 r. debiutował wierszem Muzyka. Okres studiów w Krakowie to czas kontaktów z tamtejszym środowiskiem artystycznym. W 1968 roku wraz z Julianem Kornhauserem Adam Zagajewski stworzył grupę poetycką „Teraz”, która działała do 1975 roku. W 1972 r. wydał debiutancki tom wierszy Komunikat, a w 1975 roku powieść Ciepło, zimno. Okres studiów w Krakowie to czas kontaktów z tamtejszym środowiskiem artystycznym. Wraz z Julianem Kornhauserem wydał książkę programową pokolenia Nowej Fali – Świat nie przedstawiony. Do 1975 roku był zatrudniony w Instytucie Nauk Społecznych Akademii Górniczo-Hutniczej w Krakowie jako wykładowca filozofii, dzięki zdobytej w tym roku Nagrodzie Kościelskich, wyjechał do Włoch. W drugiej połowie lat 70. wyjechał również na dwa lata do Berlina. Po podpisaniu listy 59 został objęty zakazem druku. W okresie 1976-1980 zaangażował się we współpracę z niezależnym czasopismem „Zapis”. W 1978 roku był jednym z założycieli oraz wykładowców Towarzystwa Kursów Naukowych. W 1981 roku wyjechał do Paryża za swoją przyszłą żoną Mają Wodecką. W Paryżu nawiązał tam stałą współpracę z “Zeszytami Literackimi” oraz zaprzyjaźnił się z Józefem Czapskim. W 1988 roku został zaproszony przez poetę Edwarda Hirscha do USA. Przez kolejne lata przyjeżdżał do Huston, gdzie dawał wykłady, w tym czasie poznał i zaprzyjaźnił się z Czesławem Miłoszem oraz pisarką Susan Sontag. W 2002 roku powrócił z rodziną do Krakowa. Jest członkiem Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, do grudnia 2018 roku, kiedy wydano ostatni numer czasopisma wchodził również w skład redakcji “Zeszytów Literackich”. Spośród zdobytych przez niego nagród można wymienić m.in: Nagroda Fundacji im. Kościelskich (1975), Międzynarodową Nagrodę Vilenica (1996), Nagrodę Literacką Fundacji im. Konrada Adenauera (2002), Nagrodę im. Czesława Miłosza (2008), Europejską Nagrodę Poetycką (2010), Nagrodę im. Jana Parandowskiego przyznawaną przez Polski PEN Club (2015).

Zimerman Krystian (ur. 5 grudnia 1956 r.) – pianista i dyrygent.

Urodził się w Zabrzu, jego ojciec Marian Zimerman był inżynierem pracował w Zakładach Mechanicznych w Gliwicach, sam też grał na fortepianie, akordeonie i trąbce, dlatego swojego syna uczył gry na fortepianie, gdy Krystian Zimerman skończył pięć lat. Pierwsze występy dał w zakładzie pracy ojca oraz programie dla dzieci Telewizji Katowice. W wieku siedmiu lat został uczniem prof. Andrzeja Jasińskiego, pod jego opieką ukończył Państwową Szkołę Muzyczną I stopnia w Zabrzu (1975), Państwową Ogólnokształcącą Szkołę Muzyczną II stopnia im. Karola Szymanowskiego w Katowicach (1975) oraz Państwową Wyższą Szkołę Muzyczną w Katowicach (1977). W 1973 roku zwyciężył w Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Ludwiga van Beethovena w Hradcu koło Opavy. Rok później wygrał Wojewódzki Konkurs Prokofiewowski w Katowicach i II Ogólnopolskie Przesłuchanie Pianistów w Warszawie. W 1975 roku jako najmłodszy uczestnik wziął udział w Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina, który wygrał zdobywając wszystkie najważniejsze nagrody. Od tej pory czekały na niego największe estrady świata oraz kontrakt z firmą płytową Deutsche Grammophon, z którą związany jest do dziś. W 1976 roku wyjechał do Paryża na zaproszenie Artura Rubinsteina. W 1977 roku wystąpił na Festiwalu w Salzburgu oraz w Londynie. W latach 80. wziął ślub w Poznaniu ze skrzypaczką Marią Drygajło. Od 1985 roku przyznaje nagrody na Konkursach Chopinowskich w Warszawie za najlepsze wykonanie sonaty. W 1988 roku Witold Lutosławski napisał i zadedykował mu swój jedyny Koncert fortepianowy. Premierowe wykonanie koncertu odbyło się na Festiwalu Muzycznym w Salzburgu w 1988 roku. Orkiestrą symfoniczną austriackiego radia dyrygował Witold Lutosławski, a wykonawcą był Krystian Zimerman. W 150-lecie śmierci Fryderyka Chopina stworzył Polska Orkiestra Festiwalowa, która podczas światowego tournée wykonywała koncerty fortepianowe Fryderyka Chopina (f-moll op. 21 i e-moll op.11). W 2009 roku w 100-lecie urodzin polskiej skrzypaczki i kompozytorki Grażyny Bacewicz przygotował trasę koncertową po Polsce. Repertuar Krystiana Zimermana obejmuje utwory Chopina, Bacha, Beethovena, Schuberta Liszta, Brahmsa, Griega, Bartóka, muzykę kameralną Francka, Szymanowskiego. Od 1977 roku Krystian Zimerman nie bierze honorariów za koncerty w Polsce, a dochód z biletów przeznacza na cele dobroczynne. Od lat mieszka z rodziną w Szwajcarii w Binningen pod Bazyleą, w której wykłada w konserwatorium od 1996 roku.

Wielokrotnie nagradzany m.in: tytułem najlepszego młodego muzyka roku przez Accademia Chigiana w Sienie (1985), nagrodą Fundacji Muzycznej Leonie Sonning w Kopenhadze (1994), orderem francuskiej Legii Honorowej oraz nagrodą MIDEM Classical Awards (2005), Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis (2010), Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski (2013).

Żabiński Andrzej (1938-1988) – socjolog, działacz partyjny, polityk.

Andrzej Żabiński urodził się 28 maja 1938 roku w Katowicach. Był absolwentem Wyższej Szkoły Nauk Społecznych oraz Uniwersytetu Warszawskiego. Z wykształcenia i z zawodu Żabiński był socjologiem oraz technikiem leśnym. Do Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej wstąpił w 1956 roku. Od początku lat 60. był przewodniczącym zarządów wojewódzkich Związku Młodzieży Wiejskiej w Katowicach i Związku Młodzieży Socjalistycznej. W latach 1967-1972 zajmował stanowisko przewodniczącego zarządu głównego ZMS. W PZPR pełnił wiele ważnych funkcji, m.in. był I sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Opolu (1973-1980) i I sekretarzem KW PZPR w Katowicach (1980-1982). Jednocześnie od lutego do października 1980 roku sprawował obowiązki sekretarza Komitetu Centralnego PZPR, a od sierpnia do września 1980 roku był zastępcą członka Biura Politycznego KC PZPR . Od lipca 1981 roku stał się członkiem Biura Politycznego KC PZPR. W okresie 1982-1987 pełnił funkcję radcy ministra pełnomocnego ambasady PRL w Węgierskiej Republice Ludowej. Zmarł 17 marca 1988 roku. Spoczął na cmentarzu przy ulicy Francuskiej w rodzinnych Katowicach.

Autorzy:

Anna Kubica, Instytut Badań Regionalnych Biblioteki Śląskiej w Katowicach

Michał Garbacz, Instytut Badań Regionalnych Biblioteki Śląskiej w Katowicach

Ludzie

[kliknij nazwisko, aby przejść do biogramu]

O nas

1939-1945

1945-1980

1980-1990